نکاتی در مورد مادر برد

انتخاب مادربرد ، یکی از تصمیمات مهم در زمان تهیه و یا ارتقاء یک کامپیوتر است .انتخاب فوق ، علاوه بر تاثیر مستقیم بر عملکرد فعلی سیستم ، بیانگر انعطاف سیستم در زمان ارتقاء نیز می باشد . قابلیت های فعلی یک کامپیوتر و پتانسیل های ارتقاء آن در آینده ، جملگی به نوع مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت . امروزه بر روی مادربردها ، پورت های پیشرفته ای نظیر( Fireware(IEEE 1394و یا USB 2.0 و حتی کارت های ( تراشه ) صدای شش کاناله و کنترل های RAID وجود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم  و بدون نیاز به نصب امکانات جانبی دیگر ، استفاده بعمل آورد. درزمان انتخاب یک مادربرد همواره سوالات متعددی در ذهن تهیه کننده ( خریدار ) مطرح می گردد: مادربردها چگونه با یکدیگر مقایسه می گردند؟ پارامترها ی سنجش و وزن هر کدام چیست؟ ( پردازنده ها ، نوع تراشه ها ، نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی ). معیار انتخاب یک مادربرد چیست ؟ Chip set های یک مادربرد بیانگر چه واقعیت هائی می باشند ؟ امکانات یک مادربرد چه تاثیراتی را در حیات فعلی و آتی سیستم بدنبال خواهد داشت؟میزان کارایی و کیفیت یک سیستم تا چه میزان وابسته به پتانسیل های مادربرد می باشد ؟ موارد فوق ، نمونه سوالاتی است که  در زمان انتخاب یک مادربرد در ذهن تهیه کنندگان  مطرح می گردد. در این مقاله قصد داریم به برخی از پرسش های متداول در زمینه انتخاب یک مادربرد پاسخ داده و از این رهگذر با ضوابط و معیارهای انتخاب صحیح یک مادربرد بیشتر آشنا شویم . جایگاه مادربرد مادربرد ، پردازنده و حافظه سه عنصرحیاتی در کامپیوتر بوده که در زمان انتخاب مادربرد، سرنوشت پردازنده و حافظه نیز بنوعی رقم خواهد خورد.انتخاب مناسب یک مادربرد از جمله تصمیمات مهمی است که دامنه آن گریبانگیر تجهیزات سخت افزاری دیگر نیز خواهد شد. انتخاب یک مادربرد قدیمی و از رده خارج ( ولو اینکه در حال حاضر پاسخگوی نیازها و خواسته ها باشد ) می تواند زمینه بروز مسائل متعددی در ارتباط با ارتقاء و افزایش توان عملیاتی کامپیوتر در آینده  را بدنبال داشته باشد . فراموش نکنیم ما کامپیوتر را نه بخاطر خود بلکه بخاطر اجرای برنامه ها ( در حال حاضر و آینده )  تهیه می نمائیم . ویژگی ها ی مهم از مهمترین ویژگی های مرتبط با مادربرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود : Chip Set مادربرد ، عملیاتی حیاتی و مهم نظیر روتینگ داده از هارد دیسک به حافظه و پردازنده را انجام و این اطمینان را بوجود می آورد که تمامی دستگاههای جانبی و کارت های الحاقی ، قادر به گفتگو ( ارتباط ) با پردازنده می باشند . تولید کنندگان مادربردها ، با افزدون چیپ ست های متفاوت بر روی مادر برد تولیدی خود نظیر کنترلر RAID و پورت های Fireware ، قابلیت ها ی مادربرد تولیدی خود نسبت به سایر محصولات مشابه را نشان می دهند . چیپ ست های موجود بر روی یک مادربرد ، باعث اعمال محدودیت در رابطه با انتخاب نوع پردازنده ، حافظه  و سایر تجهیزات جانبی دیگر نظیر کارت گرافیک ، کارت صدا و پورت های USB 2.0 می گردد. ( برخی از امکانات فوق نظیر کارت صدا ، می تواند بعنوان پتانسیل های ذاتی همراه مادربرد ارائه گردد).  اغلب مادر بردهائی که از یک نوع مشابه Chipset  استفاده می نمایند ، ویژگی های متعارفی  را به اشتراک گذاشته ( به ارث رسیده از Chip set) و کارآئی آنان در اکثرموارد مشابه می باشد. آگاهی از نوع پردازنده ، حافظه ، سرعت کنترل کننده IDE ، کارت گرافیک و صدا ، می تواند کمک  مناسبی در خصوص انتخاب  مادربرد را ارائه نماید (خصوصا" در مواردیکه از Chip set مشابه استفاده می گردد ) . پردازنده :تولید کنندگان مادربرد در برخی حالات  ، فهرست مادربردهای تولیدی خود را بر اساس نوع سوکتی که مادربرد حمایت می نماید ، ارائه می نمایند. مثلا" سوکت 478 برای P4 و سوکت A برای Athlon . در اکثر کاربردهای تجاری ، کاربران تفاوت مشهودی را در ارتباط با سرعت بین دو  پردازنده Athlon و P4 مشاهده نمی نمایند در حالیکه ممکن است تفاوت قیمت آنان مشهود باشد.بهرحال نوع و سرعت پردازنده ای که می تواند همراه یک مادر برد استفاده شود ، یکی از نکات مهم در رابطه با انتخاب مادربرد است .  حافظه : امروزه اکثر مادربردها از حافظه های SDRam DDR )Double Date Rate) استفاده می نمایند . البته هنوز مادر بردهائی نیز وجود دارد که از RDRAM یا Rambus استفاده می نمایند. ( تعداد این نوع از مادربردها اندک است ).حافظه های DDR دارای سرعت های مختلفی بوده و پیشنهاد می شود که سریعترین نوعی را که مادربرد حمایت می نماید ، انتخاب گردد . تولید کنندگان مادربرد ،حافظه های DDR را بر اساس  سرعت Clock و یا پهنای باند تقسیم می نمایند . سرعت این نوع از حافظه ها ( DDR ) به ترتیب  از کندترین  به سریعترین نوع ،  بصورت زیر می باشد : DDR200 ( aka PC1600)  , DDR266 ( PC2100) , DDR333(PC2700) , DDR400(PC3200) بردهایی که از RDRAM استفاده می نمایند  دارای Chip set   اینتل 850 یا 850E می باشند. این نوع  از حافظه ها ( RDRAM ) می بایست بمنظور افزایش کارآئی ، بصورت زوج بر روی مادربرد استفاده شده و اسلات های  خالی توسط  CRIMM تکمیل ( پر) گردند.حافظه ها ی RDRAM، قادر به تامین پهنای باند بالای مورد نیاز برنامه هائی با حجم عملیات سنگین  در ارتباط با حافظه، می باشند.( برنامه های ویرایش فیلم های ویدیوئی و یا بازیهای سه بعدی گرافیکی) . قیمت حافظه های RDRAM نسبت به حافظه های DDR دو برابر است .حافظه های RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه می گردند :  PC800 و PC1066 .  در صورت انتخاب  پردازنده ای از نوع  P4  که بر روی BUS با سرعت 533 مگاهرتز اجراء می گردد، سرعت بیشتر پردازنده معیار اصلی انتخاب قرار گیرد . در زمان انتخاب حافظه ، می بایست تعداد سوکت های DIMM و RIMM موجود بر روی مادربرد بهمراه حداکثر حافظه قابل نصب بر روی آن دقیقا" بررسی گردد. صدا و گرافیک :اکثر مادربردهای موجود دارای کارت صدا بوده و بندرت می توان مادربردی را یافت که فاقد این قابلیت باشد. آخرین مدل مادر بردها دارای چیپ  ست دیجیتالی صدای 6 کاناله بوده  که برای   بازی ها و فایل های  MP3 مناسب تر می باشد. در صورتیکه قصد نصب یک کارت صدا بر روی مادر برد بمنظور افزایش کیفیت صدا وجود داشته باشد ، می توان با استفاده از Jumper و یا BIOS سیستم ، کارت صدای موجود بر روی مادربرد ( OnBoard ) را غیر فعال و از کارت صدای مورد نظر خود استفاده نمود .در صورتیکه بخواهیم از بازی های کامپیوتری استفاده نمائیم که دارای گرافیک سه بعدی می باشند ، می بایست کارت گرافیک موجود بر روی مادربرد را غیرفعال و یک کارت گرافیک متناسب با نوع نیاز را بر روی مادر برد نصب نمود.در این رابطه لازم است به این نکته دقت شود که مادربرد انتخابی  دارای اسلات  AGP باشد .امروزه  اکثر کارت های گرافیکی موجود از اسلات AGP بمنظور ارتباط با کامپیوتر استفاده می نمایند. نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی : اکثر مادربردها، با استفاده از یک کنترلر IDE از درایوهای ATA/100 یا ATA/133 پشتیبانی می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده، تفاوت بین  دو استاندارد فوق ، بسیار ناچیز بوده و این امر نمی تواند تاثیر چندانی در رابطه با انتخاب یک مادربرد را داشته باشد.انتخاب مادربردهایی که توانایی پشتیبانی از RAID را دارند بسیار حائز اهمیت است . با استفاده از کنترلر فوق ، می توان  بر روی یک کامپیوتر از دو هارددیسک بطور همزمان استفاده نمود. بدین ترتیب ، اطلاعات بر روی دو هارددیسک ذخیره و در صورت خرابی یک هارد دیسک ،می توان از هارددیسک دیگر استفاده نمود. (تهیه یک کنترلر RAID بتنهائی مقرون بصرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب ، مادربردی برگزیده شود که از RAID حمایت می نماید). ارتباطات ( اتصالات ) : اکثر مادربردها  دارای پورت هایی نظیر :  اترنت،‌USB2.0 و FireWire می باشند .برخی از مادربردهای جدید ، دارای امکاناتی بمنظور خواندن  Flash Memory می باشند. اخیرا"‌ مادر بردهایی به نام Legacy  free مطرح شده اند که  نیازی به پورت های جداگانه نداشته و تمامی پورت ها بطور مختصر در یک پورت تعبیه شده اند. تشریح مشخصات در اکثر موارد تهیه یک مادربردجدیدهمراه با خرید پردازنده و حافظه اصلی نیز می باشد.  بدین دلیل لازم است بررسی لازم در خصوص تاثیر این قطعات بر کارآئی مادربرد نیز مورد بررسی و توجه قرار گیرد .فراموش نکنیم که همواره پردازنده های جدید و با سرعت بالا دارای قیمت بمراتب بالاتری نسبت به نمونه های قبل از خود بوده و در صورتیکه ضرورتی به استفاده از پردازنده های جدید ، سریع و در عین حال گران وجود ندارد ، می توان با توجه به نوع نیاز خود از پردازنده های دیگر( با سرعت کمتر نسبت به آخرین مدل های موجود )  که با مادربرد انتخابی نیز مطابقت می نمایند، استفاده نمود. یکی از اجزاء مهم هر مادربرد ، Chip set می باشد که اطلاعات متنوعی را در ارتباط با توانائی مادربرد مشخص می نماید . نوع پردازنده و  حافظه ای که مادربرد می تواند حمایت نماید ، برخاسته  از نوع Chipset یک مادربرد است . در برخی حالات نوع Chip set موجود بر روی یک مادربرد ، بیانگر نوع پورت های صدا، ویدئو و کارت شبکه نیز می باشد ( عناصر فوق بصورت onboard بر روی مادربرد تعبیه می شوند ) . در زمان انتخاب یک مادربرد لازم است به این نکته دقت شود که تفاوت بسیار بالائی  بین مادربردها از لحاظ قیمت وجود نداشته و می توان با در نظر گرفتن تمامی جوانب مادربردی را انتخاب نمود که دارای امکانات جانبی نظیر کارت شبکه و کنترلر RAID باشد. ( تفاوت قیمت بین این نوع از مادربردها با مادربردهائی که فاقد امکانات فوق ، می باشند زیاد نمی باشد) . پارامترهای زیر را می توان در زمان انتخاب یک مادربرد در نظر گرفت : حمایت از پردازنده : حداقل : قادر به حمایت از پردازنده های رایج نمی باشد  . پیشنهادی : قادر به حمایت از پردازنده های AMD و یا اینتل باشد  . حداکثر :  قادر به حمایت از پردازنده های AMD و یا اینتل باشد. توانائی مادربرد انتخابی در رابطه با حمایت از پردازنده های موجود ، یکی از تصمیمات مهم در زمینه  انتخاب یک مادربرد است ( حمایت ازپردازنده های خانواده AMD و یا اینتل )  . نوع حافظه : حداقل : DDR 200/266   پیشنهادی : DDR266/333  یا PC800/1066 Rambus    حداکثر  : DDR333/400 یاPC1066Rambus نوع و سرعت حافظه ای که بهمراه  یک مادربرد نصب می گردد ، تاثیر مستقیمی بر کارآئی و در عین حال قیمت یک کامپیوتر دارد. حافظه های Rambus ، قابل استفاده بر روی تعداد اندکی از مادربردها بوده و قیمت آنان بمراتب بیشتر از حافظه های SDRAM می باشد . اتصالات جانبی : حداقل :  USB 1.1  پیشنهادی :   USB 2.0 در صورت امکان FireWire  حداکثر :  USB 2.0 و FireWire  در صورتیکه تصمیم به تهیه تجهیزات جانبی نظیر چاپگر، دوربین های دیجیتال و درایوهای خارجی CD-RW وجود داشته باشد ( درآینده ) ، پیشنهاد می گردد مادربردی تهیه گردد که دارای پورت های USB2.0 و Firewire باشد . عناصر مجتمع و پیوسته : حداقل :  کارت صدا  پیشنهادی : کارت صدای دیجیتالی، کارت شبکه و در صورت امکان پشتیبانی ازویدئو  حداکثر :  کارت صدای دیجیتالی و کارت شبکه اکثر مادربردها دارای امکانات از قبل تعبیه شده ای در رابطه با کارت صدا می باشند ( Onboard ) . در مادربردهای پیشرفته تر امکانات لازم در خصوص کارت های صدای 6 کاناله دیجیتال و کارت شبکه نیز پیش بینی شده است .برخی از مادربردها دارای تراشه های لازم بمنظور حمایت از گرافیک بوده که که باعث کاهش هزینه ها خصوصا" در رابطه با کاربرانی می گردد که نوع استفاده آنان از کامپیوتر ، ضرورت  وجود  کارت های گرافیک قدرتمند را کم رنگ می نماید . نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی : حداقل : ATA /100  پیشنهادی :  ATA/133 در صورت امکان RAID  حداکثر :  ATA/133. RAID در صورت امکان Serial ATA سرعت اینترفیس هارد دیسک و سایر دستگاههای IDE استفاده شده را مشخص می نماید.استاندارد جدید Serial ATA در مادربردهای جدید استفاده می شود(افزایش سرعت اینترفیس ).برخی از مادربردها امکان استفاده از RAID را فراهم می نمایند. در چنین مواردی می توان از  دو هارددیسک در یک سیستم استفاده بعمل آورد. بدین ترتیب کارآئی سیستم افزایش و در مواردیکه  یکی از هارددیسک ها با مشکل مواجه شود ، امکان استفاده از هارد دیسک دوم وجود خواهد داشت . نکاتی دررابطه با تهیه مادربرد  بررسی Chip sets . تولید کنندگان متعددی اقدام به تولید Chip set می نمایند .شرکت هائی مانند Intel، Via،‌SIS، و NVida اکثر چیپ های موجود در بازار را تولید نموده و می توان تمامی آنان را به دو گروه عمده تقسیم نمود: چیپ هائی که از  پردازنده های اینتل حمایت می نمایند و چیپ هائی که از پردازنده های AMD پشتیبانی می نمایند.Chipsets ،  مشخص کننده نوع حافظه ،‌ سرعت پردازنده و نوع تجهیزات جانبی نظیر صدا و ویدئو می باشد که مادربرد قادر به حمایت از آنان می باشد. عدم تهیه سریعترین پردازنده :تهیه سریعترین پردازنده موجود، مستلزم پرداخت هزینه بالائی خواهد بود . سرعت آخرین پردازنده با یک و یا دو مدل پائین تر، تفاوت محسوسی نخواهد داشت . تهیه سریعترین حافظه ای که ماربرد قادر به حمایت از آن می باشد . تفاوت مشهودی در ارتباط با کارآئی سیستم و در مواردیکه از حافظه های با سرعت پائین تر استفاده می شود ، وجود نخواهد داشت ولی در صورتیکه تصمیم به افزایش  حافظه در آینده گرفته شود ، پیدا نمودن حافظه ای با همان ظرفیت بسیار راحت تر خواهد بود( با توجه به این واقعیت که ممکن است در زمان افزایش حافظه ، پیدا نمودن حافظه های قدیمی مشکلات خاص خود را دارا باشد ). توجه به بروز برخی از مشکلات مرتبط با کارت های گرافیک همراه مادربرد . چیپ ست هائی که امکانات گرافیک را بهمراه مادربرد ارائه می نمایند ( Onboard )  ، بخشی از حافظه سیستم را جهت ذخیره  اطلاعات گرافیکی ، استفاده نموده که همین موضوع می تواند کاهش کارآئی سیستم را بدنبال داشته باشد. پیشنهاد می گردد در صورت تهیه مادربردی با قابلیت فوق ، چیپ گرافیکی آنرا غیر فعال  و از یک کارت گرافیکی ارزان قیمت استفاده گردد. درصورتیکه در آینده قصد استفاده از گرافیک بالا وجود داشته باشد ، می توان مادربردی را انتخاب که دارای ایننترفیس  AGP باشد. تهیه مادربردی با مشخصات بیش از نیاز فعلی . در زمان انتخاب یک مادربرد سعی گردد ، مادربردی انتخاب گردد که امکان حمایت از  RAID ،‌ کارت شبکه ،پورت USB2 و FireWire  را دارا باشد. استفاده از چنین مادربردهائی از لحاظ اقتصادی نیز مقرون بصرفه بوده و در صورت نیاز به استفاده از قابلیت های فوق ، می توان از پتانسیل های مادربرداستفاده نمود( بدون هزینه مجدد) .

 مادربورد چيست ؟

مادربورد ( Motherboard ) در واقع سيستم عصبي کامپيوتر شماست . بدون مادربورد هيچ قطعه اي به درد نمي خورد . يعني شما براي استفاده از يک قطعه مانند کارد گرافيکي و ... بايد آن را روي مادربورد نصب کنيد . اين نصب ممکن است به صورت قرارگيري قطعه روي مادربورد باشد يا به صورت اتصال آن بوسيله کابل به مادربورد. انتخاب مادربورد مهمترين انتخاب در خريد يک کامپيوتر است . براي مثال اگر شما قصد استفاده از پردازنده هاي EE ( Extreme Edition ) اينتل را داشته باشيد ولي از يک مادربورد که چيپست ( chipset ) نه چندان قوي دارد استفاده کنيد ، مطمئنا بسياري از ويژگي هاي پردازنده شما بدون استفاده خواهد ماند .
مادربورد قطعه اي بسيار پيچيده است که تمام داده هاي سيستم شما در آن جريان مي يابد . به همين خاطر انتخاب يک مادربورد مناسب ، بسيار اهميت دارد .
اولين قدم در انتخاب مادربورد : انتخاب نوع پردازنده
اولين قدم در انتخاب مادربورد ، انتخاب نوع پردازنده ( CPU ) اي است که شما مي خواهيد از آن استفاده کنيد . زيرا مادربورد حتما بايد پردازنده شما را پشتيباني کند و از سوکتي سازگار با پردازنده شما استفاده کند . حال سوال اين است :AMD يا Intel ؟ اگر شما قصد استفاده از پردازنده هاي اينتل ( Intel ) را داريد ، هم اکنون پيشرفته ترين پردازنده هاي پنتيوم 4 از سوکت ( socket ) 775 استفاده مي کنند . ولي در مورد AMD هم اکنون پيشرفته ترين پردازنده هاي اين کارخانه از سوکت 939 استفاده مي کنند .
شما مي توانيد با تحقيقي جامع ، با توجه به نيازهاي خود و ويژگي هاي پردازنده هاي دو کارخانه ، پردازنده مورد نياز خود را انتخاب کنيد ... ديگر انتخاب با شماست ...
پشتيباني نوع و ظرفيت حافظه :
امروزه حافظه نقش مهمي را در کامپيوتر ها بر عهده دارد . سرعت و کارآيي سيستم شما بعد از پردازنده به حافظه ( RAM ) بستگي دارد . پس در انتخاب مادربورد به نوع حافظه و ظرفيتي را که مادربورد شما پشتيباني مي کند دقت کنيد .
اکثر مادربورد هاي امروزي از حافظه ي DDR پشتيباني مي کنند . در گذشته ، مادربورد ها از حافظه ي SDRAM استفاده مي کردند ولي هم اکنون حافظه ي DDR حافظه ي اصلي مادربورد هاست . نوع حافظه شما به چيپست ( chipset ) انتخابي شما بستگي دارد . جديدترين چيپست هاي امروزي ( در زمان نگارش اين مقاله ) ، از حافظه ي DDR2 پشتيباني مي کنند که داراي سرعت هاي 533 مگاهرتز ( MHz ) هستند . بسياري از مادربورد هاي پيشرفته که هم اکنون ساخته مي شوند ، Dual Channel DDR هستند ؛ يعني براي سرعت بهتر و کارآيي بهينه ، بايد حافظه ها به صورت جفتي ( Dual ) بر روي آن ها نصب شوند . همچنين دقت داشته باشيد که مادربورد شما ظرفيت بالايي از حافظه ( RAM ) را پشتيباني کند . آخرين مادربورد هاي امروزي تا 8 گيگابايت را پشتيباني مي کنند .
نقش و اهميت چيپست ( chipset ) در يک مادربورد ...
چيپست رسانايي است که پردازنده را به ساير قطعات در سيستم شما متصل مي کند و بعد از CPU ، تراشه اصلي مادربورد محسوب مي شود . خوب است بدانيد که قيمت و کارآيي يک مادربورد تا حد زيادي به چيپست آن وابسته است . اولين مساله مهم در انتخاب يک مادربورد ، سازگاري چيپست مادربورد با پردازنده شماست پس بايد مادربوردي را انتخاب کنيد که چيپست آن ، پردازنده شما را پشتيباني کرده و از مارک هاي مشهور و معتبر باشد . از جمله معروف ترين شرکت هايي که براي پرازنده هاي اينتل چيپست توليد مي کنند مي توان شرکت هاي Intel ، SIS ، VIA را نام برد . همچنين از جمله شرکت هايي که براي پردازنده هاي AMD چيپست توليد مي کنند مي توان به شرکت هاي AMD ، NVidia ، VIA و ... اشاره کرد . پس توصيه ما به شما اين است که مادربوردي را انتخاب کنيد که چيپست آن از مارک هاي معتبر و معروف باشد . ديگر خود دانيد ...
گرافيک و صداي توکار در مقابل گرافيک و صداي مستقل :
بعضي از ماربورد ها داراي گرافيک و صداي Onboard مي باشند . يعني کارت گرافيک و صدا از قبل روي مادربورد نصب شده و جزئي از آن مي باشد . اين مادربورد ها براي آنهايي مناسب است که نياز به گرافيک و صداي قدرتمند ندارند . ولي اگر شما جزو آن دسته از کساني هستيد که با کامپيوتر خود کارهاي گرافيکي سنگين انجام مي دهند و يا بازي هاي گرافيکي سنگين مي کنند و يا به آخرين امکانات صوتي نياز دارند ، به شما توصيه مي کنيم از مادربورد هايي که داراي گرافيک و صداي توکار ( Onboard ) هستند استفاده نکنيد . در اين صورت شما مي توانيد کارت گرافيکي و کارت صداي مورد علاقه خود را جداگانه خريداري کنيد و روي مادربورد نصب کنيد . ولي گرافيک و صداي توکار يک مزيت دارد : صرفه جويي در هزينه !!! پس اگر به گرافيک و صداي خيلي قدرتمند نياز نداريد بهتر است پول و انرژي خود را هدر ندهيد و از گرافيک و صداي Onboard استفاده کنيد . البته بايد بگويم که گرافيک و صداي توکار در مادربورد هاي جديد که هم اکنون ساخته مي شوند ، کارآيي نسبتا خوبي دارند و مي توانند نيازهاي شما را به خوبي برطرف کنند ... بقيه اش با شماست ...
اسلات AGP و PCI :
برخي از مادربورد ها که داراي گرافيک توکار ( Onboard ) هستند ، براي ارتقاي گرافيکي در آينده ، داراي اسلات AGP مي باشند . در اين صورت شما مي توانيد پس از مدتي در صورت نياز به گرافيک قدرتمند تر ، گرافيک سيستم خود را با نصب يک کارت گرافيکي ارتقا دهيد . پس اگر مي خواهيد مادربوردي را بخريد که داراي گرافيک توکار است سعي کنيد حتما مجهز به اسلات AGP باشد . ( تقريبا تمام مادربورد هاي امروزي که داراي گرافيک توکار هستند ، مجهز به اسلات AGP مي باشند . )
مسئله ديگر ، وجود تعداد کافي اسلات PCI مي باشد . حتي الامکان بايد مادربورد انتخابي شما داراي 3 يا 4 اسلات PCI باشد . ( اين اسلات ها براي ارتقاي سيستم و همچنين کارت هايي مانند کارت شبکه است)
توجه : هم اکنون نسل جديدي از اسلات ها با عنوان PCI Express در مادربورد هاي جديد و پيشرفته به کار برده مي شود که داراي پهناي باند بيشتري نسبت به اسلات هاي PCI مي باشد . ( البته مادربورد هاي جديد که از اين اسلات ها استفاده مي کنند ، قيمتي بيشتر از 160 دلار دارند ! ) در اين مادربورد ها شما بايد از کارت هايي استفاده کنيد که از نوع PCI Express هستند .
مادربرد هاي Dual Bios :
برخي از مادربورد هاي جديد داراي 2 بايوس مي باشند . وقتي سيستم شما دچار شوک ، خرابي و يا حملات ويروسي مي شود ، ممکن است بايوس شما از کار بيفتد . در اين صورت اگر مادربورد شما Dual Bios نباشد ممکن است مجبور شويد بايوس و يا حتي مادربورد خود را تعويض کنيد !!! در مادربورد هاي Dual Bios ، يکي از بايوس ها بايوس اصلي است که سيستم از روي آن بوت مي شود و بايوس دوم ، بايوس ذخيره است که در صورت از کار افتادن بايوس اصلي ، مي توانيد سيستم را از روي آن بوت کرده و اطلاعات آن را به بايوس اصلي ، منتقل کنيد . خوب البته چنين مادربوردي ، قيمت بيشتري هم دارد ... !!!
SATA يا IDE ؟
اکثر مادربورد هاي جديد از هارد ديسک هاي SATA ( سريال ATA ) پشتيباني مي کنند که نسبت به مدل هاي معمولي ( IDE ) که داراي اينترفيس موازي ATA ( Parallel ATA ) مي باشند ، سرعت بيشتري دارند . طبق تست هاي انجام شده ، هارد ديسک هاي IDE داراي حداکثر سرعت 133 MB/sمي باشند ولي هارد ديسک هاي SATA ( سريال ATA ) داراي سرعت 150 MB/s مي باشند که اين سرعت در سال هاي آينده به 600 MB/s خواهد رسيد !!! پس به شما پيشنهاد مي کنم که مادربوردي را خريداري کنيد که از هارد ديسک هاي SATA پشتيباني کند .
درگاه هاي USB و FireWire و ... :
امروزه اکثر وسايل جانبي کامپيوتر مانند پرينتر ها از طريق پورت هاي USB به کامپيوتر وصل مي شوند که سرعت بالاتري دارد . به طوري که بعضي از مادربورد هاي جديد ، ديگر از درگاه هاي قديمي استفاده نمي کنند بلکه از درگاه هاي USB 2 استفاده مي کنند . پس ديگر لازم نيست به درگاه ها و ... مادربورد توجه زيادي بکنيد . چون اکثر مادربورد هاي جديد در مورد درگاه ها و ... داراي امکانات خوبي مي باشند . فقط دقت کنيد مادربورد شما حداعقل از 3 درگاه USB 2.0 و 1 درگاه FireWire پشتيباني کند .

● تقسيم بندی بر اساس توپولوژی . الگوی هندسی استفاده شده جهت اتصال کامپيوترها ، توپولوژی ناميده می شود. توپولوژی انتخاب شده برای پياده سازی شبکه ها، عاملی مهم در جهت کشف و برطرف نمودن خطاء در شبکه خواهد بود. انتخاب يک توپولوژی خاص نمی تواند بدون ارتباط با محيط انتقال و روش های استفاده از خط مطرح گردد. نوع توپولوژی انتخابی جهت اتصال کامپيوترها به يکديگر ، مستقيما" بر نوع محيط انتقال و روش های استفاده از خط تاثير می گذارد. با توجه به تاثير مستقيم توپولوژی انتخابی در نوع کابل کشی و هزينه های مربوط به آن ، می بايست با دقت و تامل به انتخاب توپولوژی يک شبکه همت گماشت . عوامل مختلفی جهت انتخاب يک توپولوژی بهينه مطرح می شود. مهمترين اين عوامل بشرح ذيل است :
هزينه . هر نوع محيط انتقال که برای شبکه LAN انتخاب گردد، در نهايت می بايست عمليات نصب شبکه در يک ساختمان پياده سازی گردد. عمليات فوق فرآيندی طولانی جهت نصب کانال های مربوطه به کابل ها و محل عبور کابل ها در ساختمان است . در حالت ايده آل کابل کشی و ايجاد کانال های مربوطه می بايست قبل از تصرف و بکارگيری ساختمان انجام گرفته باشد. بهرحال می بايست هزينه نصب شبکه بهينه گردد.
انعطاف پذيری . يکی از مزايای شبکه های LAN ، توانائی پردازش داده ها و گستردگی و توزيع گره ها در يک محيط است . بدين ترتيب توان محاسباتی سيستم و منابع موجود در اختيار تمام استفاده کنندگان قرار خواهد گرفت . در ادارات همه چيز تغيير خواهد کرد.( لوازم اداری، اتاقها و ... ) . توپولوژی انتخابی می بايست بسادگی امکان تغيير پيکربندی در شبکه را فراهم نمايد. مثلا" ايستگاهی را از نقطه ای به نقطه ديگر انتقال و يا قادر به ايجاد يک ايستگاه جديد در شبکه باشيم .
سه نوع توپولوژی رايج در شبکه های LAN استفاده می گردد :
BUS
STAR
RING
توپولوژی BUS . يکی از رايجترين توپولوژی ها برای پياده سازی شبکه های LAN است . در مدل فوق از يک کابل بعنوان ستون فقرات اصلی در شبکه استفاده شده و تمام کامپيوترهای موجود در شبکه ( سرويس دهنده ، سرويس گيرنده ) به آن متصل می گردند.
مزايای توپولوژی BUS
- کم بودن طول کابل . بدليل استفاده از يک خط انتقال جهت اتصال تمام کامپيوترها ، در توپولوژی فوق از کابل کمی استفاده می شود.موضوع فوق باعث پايين آمدن هزينه نصب و ايجاد تسهيلات لازم در جهت پشتيبانی شبکه خواهد بود.
- ساختار ساده . توپولوژی BUS دارای يک ساختار ساده است . در مدل فوق صرفا" از يک کابل برای انتقال اطلاعات استفاده می شود.
- توسعه آسان . يک کامپيوتر جديد را می توان براحتی در نقطه ای از شبکه اضافه کرد. در صورت اضافه شدن ايستگاههای بيشتر در يک سگمنت ، می توان از تقويت کننده هائی به نام Repeater استفاده کرد.
معايب توپولوژی BUS
- مشکل بودن عيب يابی . با اينکه سادگی موجود در تويولوژی BUS امکان بروز اشتباه را کاهش می دهند، ولی در صورت بروز خطاء کشف آن ساده نخواهد بود. در شبکه هائی که از توپولوژی فوق استفاده می نمايند ، کنترل شبکه در هر گره دارای مرکزيت نبوده و در صورت بروز خطاء می بايست نقاط زيادی بمنظور تشخيص خطاء بازديد و بررسی گردند.
- ايزوله کردن خطاء مشکل است . در صورتيکه يک کامپيوتر در توپولوژی فوق دچار مشکل گردد ، می بايست کامپيوتر را در محلی که به شبکه متصل است رفع عيب نمود. در موارد خاص می توان يک گره را از شبکه جدا کرد. در حالتيکه اشکال در محيط انتقال باشد ، تمام يک سگمنت می بايست از شبکه خارج گردد.
- ماهيت تکرارکننده ها . در موارديکه برای توسعه شبکه از تکرارکننده ها استفاده می گردد، ممکن است در ساختار شبکه تغييراتی نيز داده شود. موضوع فوق مستلزم بکارگيری کابل بيشتر و اضافه نمودن اتصالات مخصوص شبکه است .
توپولوژی STAR . در اين نوع توپولوژی همانگونه که از نام آن مشخص است ، از مدلی شبيه "ستاره" استفاده می گردد. در اين مدل تمام کامپيوترهای موجود در شبکه معمولا" به يک دستگاه خاص با نام " هاب " متصل خواهند شد.
مزايای توپولوژی STAR
- سادگی سرويس شبکه . توپولوژی STAR شامل تعدادی از نقاط اتصالی در يک نقطه مرکزی است . ويژگی فوق تغيير در ساختار و سرويس شبکه را آسان می نمايد.
- در هر اتصال يکدستگاه . نقاط اتصالی در شبکه ذاتا" مستعد اشکال هستند. در توپولوژی STAR اشکال در يک اتصال ، باعث خروج آن خط از شبکه و سرويس و اشکال زدائی خط مزبور است . عمليات فوق تاثيری در عملکرد ساير کامپيوترهای موجود در شبکه نخواهد گذاشت .
- کنترل مرکزی و عيب يابی . با توجه به اين مسئله که نقطه مرکزی مستقيما" به هر ايستگاه موجود در شبکه متصل است ، اشکالات و ايرادات در شبکه بسادگی تشخيص و مهار خواهند گرديد.
- روش های ساده دستيابی . هر اتصال در شبکه شامل يک نقطه مرکزی و يک گره جانبی است . در چنين حالتی دستيابی به محيط انتقال حهت ارسال و دريافت اطلاعات دارای الگوريتمی ساده خواهد بود.
معايب توپولوژی STAR
- زياد بودن طول کابل . بدليل اتصال مستقيم هر گره به نقطه مرکزی ، مقدار زيادی کابل مصرف می شود. با توجه به اينکه هزينه کابل نسبت به تمام شبکه ، کم است ، تراکم در کانال کشی جهت کابل ها و مسائل مربوط به نصب و پشتيبنی آنها بطور قابل توجهی هزينه ها را افزايش خواهد داد.
- مشکل بودن توسعه . اضافه نمودن يک گره جديد به شبکه مستلزم يک اتصال از نقطه مرکزی به گره جديد است . با اينکه در زمان کابل کشی پيش بينی های لازم جهت توسعه در نظر گرفته می شود ، ولی در برخی حالات نظير زمانيکه طول زيادی از کابل مورد نياز بوده و يا اتصال مجموعه ای از گره های غير قابل پيش بينی اوليه ، توسعه شبکه را با مشکل مواجه خواهد کرد.
- وابستگی به نقطه مرکزی . در صورتيکه نقطه مرکزی ( هاب ) در شبکه با مشکل مواجه شود ، تمام شبکه غيرقابل استفاده خواهد بود.
توپولوژی RING . در اين نوع توپولوژی تمام کامپيوترها بصورت يک حلقه به يکديگر مرتبط می گردند. تمام کامپيوترهای موجود در شبکه ( سرويس دهنده ، سرويس گيرنده ) به يک کابل که بصورت يک دايره بسته است ، متصل می گردند. در مدل فوق هر گره به دو و فقط دو همسايه مجاور خود متصل است . اطلاعات از گره مجاور دريافت و به گره بعدی ارسال می شوند. بنابراين داده ها فقط در يک جهت حرکت کرده و از ايستگاهی به ايستگاه ديگر انتقال پيدا می کنند.
مزايای توپولوژی RING
- کم بودن طول کابل . طول کابلی که در اين مدل بکار گرفته می شود ، قابل مقايسه به توپولوژی BUS نبوده و طول کمی را در بردارد. ويژگی فوق باعث کاهش تعداد اتصالات ( کانکتور) در شبکه شده و ضريب اعتماد به شبکه را افزايش خواهد داد.
- نياز به فضائی خاص جهت انشعابات در کابل کشی نخواهد بود.بدليل استفاده از يک کابل جهت اتصال هر گره به گره همسايه اش ، اختصاص محل هائی خاص بمنظور کابل کشی ضرورتی نخواهد داشت .
- مناسب جهت فيبر نوری . استفاده از فيبر نوری باعث بالا رفتن نرخ سرعت انتقال اطلاعات در شبکه است. چون در توپولوژی فوق ترافيک داده ها در يک جهت است ، می توان از فيبر نوری بمنظور محيط انتقال استفاده کرد.در صورت تمايل می توان در هر بخش ازشبکه از يک نوع کابل بعنوان محيط انتقال استفاده کرد . مثلا" در محيط های ادرای از مدل های مسی و در محيط کارخانه از فيبر نوری استفاده کرد.
معايب توپولوژی RING
- اشکال در يک گره باعث اشکال در تمام شبکه می گردد. در صورت بروز اشکال در يک گره ، تمام شبکه با اشکال مواجه خواهد شد. و تا زمانيکه گره معيوب از شبکه خارج نگردد ، هيچگونه ترافيک اطلاعاتی را روی شبکه نمی توان داشت .
- اشکال زدائی مشکل است . بروز اشکال در يک گره می تواند روی تمام گرههای ديگر تاثير گذار باشد. بمنظور عيب يابی می بايست چندين گره بررسی تا گره مورد نظر پيدا گردد.
- تغيير در ساختار شبکه مشکل است . در زمان گسترش و يا اصلاح حوزه جغرافيائی تحت پوشش شبکه ، بدليل ماهيت حلقوی شبکه مسائلی بوجود خواهد آمد .
- توپولوژی بر روی نوع دستيابی تاثير می گذارد. هر گره در شبکه دارای مسئوليت عبور دادن داده ای است که از گره مجاور دريافت داشته است . قبل از اينکه يک گره بتواند داده خود را ارسال نمايد ، می بايست به اين اطمينان برسد که محيط انتقال برای استفاده قابل دستيابی است .
● تقسيم بندی بر اساس حوزه جغرافی تحت پوشش . شبکه های کامپيوتری با توجه به حوزه جغرافيائی تحت پوشش به سه گروه تقسيم می گردند :
شبکه های محلی ( کوچک ) LAN
شبکه های متوسط MAN
شبکه های گسترده WAN
شبکه های LAN . حوزه جغرافيائی که توسط اين نوع از شبکه ها پوشش داده می شود ، يک محيط کوچک نظير يک ساختمان اداری است . اين نوع از شبکه ها دارای ويژگی های زير می باشند :
توانائی ارسال اطلاعات با سرعت بالا
محدوديت فاصله
قابليت استفاده از محيط مخابراتی ارزان نظير خطوط تلفن بمنظور ارسال اطلاعات
نرخ پايين خطاء در ارسال اطلاعات با توجه به محدود بودن فاصله
شبکه های MAN . حوزه جغرافيائی که توسط اين نوع شبکه ها پوشش داده می شود ، در حد و اندازه يک شهر و يا شهرستان است . ويژگی های اين نوع از شبکه ها بشرح زير است :
پيچيدگی بيشتر نسبت به شبکه های محلی
قابليت ارسال تصاوير و صدا
قابليت ايجاد ارتباط بين چندين شبکه
شبکه های WAN . حوزه جغرافيائی که توسط اين نوع شبکه ها پوشش داده می شود ، در حد و اندازه کشور و قاره است . ويژگی اين نوع شبکه ها بشرح زير است :
قابليت ارسال اطلاعات بين کشورها و قاره ها
قابليت ايجاد ارتباط بين شبکه های LAN
سرعت پايين ارسال اطلاعات نسبت به شبکه های LAN
نرخ خطای بالا با توجه به گستردگی محدوده تحت پوشش
● کابل در شبکه
در شبکه های محلی از کابل بعنوان محيط انتقال و بمنظور ارسال اطلاعات استفاده می گردد.ازچندين نوع کابل در شبکه های محلی استفاده می گردد. در برخی موارد ممکن است در يک شبکه صرفا" از يک نوع کابل استفاده و يا با توجه به شرايط موجود از چندين نوع کابل استفاده گردد. نوع کابل انتخاب شده برای يک شبکه به عوامل متفاوتی نظير : توپولوژی شبکه، پروتکل و اندازه شبکه بستگی خواهد داشت . آگاهی از خصايص و ويژگی های متفاوت هر يک از کابل ها و تاثير هر يک از آنها بر ساير ويژگی های شبکه، بمنظور طراحی و پياده سازی يک شبکه موفق بسيار لازم است .
- کابل Unshielded Twisted pair )UTP)
متداولترين نوع کابلی که در انتقال اطلاعات استفاده می گردد ، کابل های بهم تابيده می باشند. اين نوع کابل ها دارای دو رشته سيم به هم پيچيده بوده که هر دو نسبت زمين دارای يک امپدانش يکسان می باشند. بدين ترتيب امکان تاثير پذيری اين نوع کابل ها از کابل های مجاور و يا ساير منابع خارجی کاهش خواهد يافت . کابل های بهم تابيده دارای دو مدل متفاوت : Shielded ( روکش دار ) و Unshielded ( بدون روکش ) می باشند. کابل UTP نسبت به کابل STP بمراتب متداول تر بوده و در اکثر شبکه های محلی استفاده می گردد.کيفيت کابل های UTP متغير بوده و از کابل های معمولی استفاده شده برای تلفن تا کابل های با سرعت بالا را شامل می گردد. کابل دارای چهار زوج سيم بوده و درون يک روکش قرار می گيرند. هر زوج با تعداد مشخصی پيچ تابانده شده ( در واحد اينچ ) تا تاثير پذيری آن از ساير زوج ها و ياساير دستگاههای الکتريکی کاهش يابد.
کاربردهای شبکه
هسته اصلی سیستم های توزیع اطلاعات را شبکه های کامپیوتری تشکیل می دهند. مفهوم شبکه های کامپیوتری بر پایه اتصال کامپیوتر ها و دیگر تجهیزات سخت افزاری به یکدیگر برای ایجاد امکان ارتباط و تبادل اطلاعات استوار شده است. گروهی از کامپیوتر ها و دیگر تجهیزات متصل به هم را یک شبکه می نامند. کامپیوتر هایی که در یک شبکه واقع هستند، میتوانند اطلاعات، پیام، نرم افزار و سخت افزارها را بین یکدیگر به اشتراک بگذارند. به اشتراک گذاشتن اطلاعات، پیام ها و نرم افزارها، تقریباً برای همه قابل تصور است در این فرایند نسخه ها یا کپی اطلاعات نرم افزاری از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر منتقل می شود. هنگامی که از به اشتراک گذاشتن سخت افزار سخن می گوییم به معنی آن است که تجهیزاتی نظیر چاپگر یا دستگاه مودم را می توان به یک کامپیوتر متصل کرد و از کامپیوتر دیگر واقع در همان شبکه، از آن ها استفاده نمود.
به عنوان مثال در یک سازمان معمولاً اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزدپرسنل در بخش حسابداری نگهداری می شود. در صورتی که در این سازمان از شبکه کامپیوتری استفاده شده باشد، مدیر سازمان می تواند از دفتر خود به این اطلاعات دسترسی یابد و آن ها را مورد بررسی قرار دهد. به اشتراک گذاشتن اطلاعات و منابع نرم افزاری و سخت افزاری دارای مزیت های فراوانی است. شبکه های کامپیوتری می توانند تقریباً هر نوع اطلاعاتی را به هر شخصی که به شبکه دسترسی داشته باشد عرضه کنند. این ویژگی امکان پردازش غیر متمرکزاطلاعات را فراهم می کند. در گذشته به علت محدود بودن روش های انتقال اطلاعات کلیه فرایند های پردازش آن نیز در یک محل انجام می گرفته است. سهولت و سرعت روش های امروزی انتقال اطلاعات در مقایسه با روش هایی نظیر انتقال دیسکت یا نوار باعث شده است که ارتباطات انسانی نیز علاوه بر مکالمات صوتی، رسانه ای جدید بیابند.
به کمک شبکه های کامپیوتری می توان در هزینه های مربوط به تجهیزات گران قیمت سخت افزاری نظیر هارد دیسک، دستگاه های ورود اطلاعات و... صرفه جویی کرد. شبکه های کامپیوتری، نیازهای کاربران در نصب منابع سخت افزاری را رفع کرده یا به حداقل می رسانند.
از شبکه های کامپیوتری می توان برای استاندارد سازی برنامه های کاربردی نظیر واژه پردازها و صفحه گسترده ها، استفاده کرد. یک برنامه کاربردی می تواند در یک کامپیوتر مرکزی واقع در شبکه اجرا شود و کاربران بدون نیاز به نگهداری نسخه اصلی برنامه، از آن در کامپیوتر خود استفاده کنند.
استاندارد سازی برنامه های کاربردی دارای این مزیت است که تمام کاربران و یک نسخه مشخص استفاده می کنند. این موضوع باعث می شود تا پشتیبانی شرکت عرضه کننده نرم افزار از محصول خود تسهیل شده و نگهداری از آن به شکل موثرتری انجام شود.
مزیت دیگر استفاده از شبکه های کامپیوتری، امکان استفاده از شبکه برای برقراری ارتباطات روی خط (Online) از طریق ارسال پیام است. به عنوان مثال مدیران می توانند برای ارتباط با تعداد زیادی از کارمندان از پست الکترونیکی استفاده کنند.
تاریخچه پیدایش شبکه
در سال 1957 نخستین ماهواره، یعنی اسپوتنیک توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق به فضا پرتاب شد. در همین دوران رقابت سختی از نظر تسلیحاتی بین دو ابرقدرت آن زمان جریان داشت و دنیا در دوران رقابت سختی از نظر تسلیحاتی بین دو ابر قدرت آن زمان جریان داشت و دنیا در دوران جنگ سرد به سر می برد. وزارت دفاع امریکا در واکنش به این اقدام رقیب نظامی خود، آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته یا آرپا (ARPA) را تاسیس کرد. یکی از پروژه های مهم این آژانس تامین ارتباطات در زمان جنگ جهانی احتمالی تعریف شده بود. در همین سال ها در مراکز تحقیقاتی غیر نظامی که بر امتداد دانشگاه ها بودند، تلاش برای اتصال کامپیوترها به یکدیگر در جریان بود. در آن زمان کامپیوتر های Mainframe از طریق ترمینال ها به کاربران سرویس می دادند. در اثر اهمیت یافتن این موضوع آژانس آرپا (ARPA) منابع مالی پروژه اتصال دو کامپیوتر از راه دور به یکدیگر را در دانشگاه MIT بر عهده گرفت. در اواخر سال 1960 اولین شبکه کامپیوتری بین چهار کامپیوتر که دو تای آنها در MIT، یکی در دانشگاه کالیفرنیا و دیگری در مرکز تحقیقاتی استنفورد قرار داشتند، راه اندازی شد. این شبکه آرپانت نامگذاری شد. در سال 1965 نخستین ارتباط راه دور بین دانشگاه MIT و یک مرکز دیگر نیز برقرار گردید.
در سال 1970 شرکت معتبر زیراکس یک مرکز تحقیقاتی در پالوآلتو تاسیس کرد. این مرکز در طول سال ها مهمترین فناوری های مرتبط با کامپیوتر را معرفی کرده است و از این نظریه به یک مرکز تحقیقاتی افسانه ای بدل گشته است. این مرکز تحقیقاتی که پارک (PARC) نیز نامیده می شود، به تحقیقات در زمینه شبکه های کامپیوتری پیوست. تا این سال ها شبکه آرپانت به امور نظامی اختصاص داشت، اما در سال 1927 به عموم معرفی شد. در این سال شبکه آرپانت مراکز کامپیوتری بسیاری از دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی را به هم متصل کرده بود. در سال 1927 نخستین نامه الکترونیکی از طریق شبکه منتقل گردید.
در این سال ها حرکتی غیر انتفاعی به نام MERIT که چندین دانشگاه بنیان گذار آن بوده اند، مشغول توسعه روش های اتصال کاربران ترمینال ها به کامپیوتر مرکزی یا میزبان بود. مهندسان پروژه MERIT در تلاش برای ایجاد ارتباط بین کامپیوتر ها، مجبور شدند تجهیزات لازم را خود طراحی کنند. آنان با طراحی تجهیزات واسطه برای مینی کامپیوتر DECPDP-11 نخستین بستر اصلی یا Backbone شبکه کامپیوتری را ساختند. تا سال ها نمونه های اصلاح شده این کامپیوتر با نام PCP یا Primary Communications Processor نقش میزبان را در شبکه ها ایفا می کرد. نخستین شبکه از این نوع که چندین ایالت را به هم متصل می کرد Michnet نام داشت.
روش اتصال کاربران به کامپیوتر میزبان در آن زمان به این صورت بود که یک نرم افزار خاص بر روی کامپیوتر مرکزی اجرا می شد. و ارتباط کاربران را برقرار می کرد. اما در سال 1976 نرم افزار جدیدی به نام Hermes عرضه شد که برای نخستین بار به کاربران اجازه می داد تا از طریق یک ترمینال به صورت تعاملی مستقیما به سیستم MERIT متصل شوند.این، نخستین باری بود که کاربران می توانستند در هنگام برقراری ارتباط از خود بپرسند: کدام میزبان؟
از وقایع مهم تاریخچه شبکه های کامپیوتری، ابداع روش سوئیچینگ بسته ای یا Packet Switching است. قبل از معرفی شدن این روش از سوئیچینگ مداری یا Circuit Switching برای تعیین مسیر ارتباطی استفاده می شد. اما در سال 1974 با پیدایش پروتکل ارتباطی TCP/IP از مفهوم Packet Switching استفاده گسترده تری شد. این پروتکل در سال 1982 جایگزین پروتکل NCP شد و به پروتکل استاندارد برای آرپانت تبدیل گشت. در همین زمان یک شاخه فرعی بنام MILnet در آرپانت همچنان از پروتکل قبلی پشتیبانی می کرد و به ارائه خدمات نظامی می پرداخت. با این تغییر و تحول، شبکه های زیادی به بخش تحقیقاتی این شبکه متصل شدند و آرپانت به اینترنت تبدیل گشت. در این سال ها حجم ارتباطات شبکه ای افزایش یافت و مفهوم ترافیک شبکه مطرح شد.
مسیر یابی در این شبکه به کمک آدرس های IP به صورت 32 بیتی انجام می گرفته است. هشت بیت اول آدرس IP به شبکه های محلی تخصیص داده شده بود که به سرعت مشخص گشت تناسبی با نرخ رشد شبکه ها ندارد و باید در آن تجدید نظر شود. مفهوم شبکه های LAN و شبکه های WAN در سال دهه 70 میلادی از یکدیگر تفکیک شدند.
در آدرس دهی 32 بیتی اولیه، بقیه 24 بیت آدرس به میزبان در شبکه اشاره می کرد.
در سال 1983 سیستم نامگذاری دامنه ها (Domain Name System) به وجود آمد و اولین سرویس دهنده نامگذاری (Name Server) راه اندازی شد و استفاده از نام به جای آدرس های عددی معرفی شد. در این سال تعداد میزبان های اینترنت از مرز ده هزار عدد فراتر رفته بود.
اجزای شبکه
یک شبکه کامپیوتری شامل اجزایی است که برای درک کارکرد شبکه لازم است تا با کارکرد هر یک از این اجزا آشنا شوید. شبکه های کامپیوتری در یک نگاه کلی دارای چهار قسمت هستند. مهمترین قسمت یک شبکه، کامپیوتر سرویس دهنده (Server) نام دارد. یک سرور در واقع یک کامپیوتر با قابلیت ها و سرعت بالا است.. تمام اجزای دیگر شبکه به کامپیوتر سرور متصل می شوند.
کامپیوتر سرور وظیفه به اشتراک گذاشتن منابع نظیر فایل، دایرکتوری و غیره را بین کامپیوترهای سرویس گیرنده بر عهده دارد. مشخصات کامپیوترهای سرویس گیرنده می تواند بسیار متنوع باشد و در یک شبکه واقعی Client ها دارای آرایش و مشخصات سخت افزاری متفاوتی هستند. تمام شبکه های کامپیوتری دارای بخش سومی هستند که بستر یا محیط انتقال اطلاعات را فراهم می کند. متداول ترین محیط انتقال در یک شبکه کابل است.
تجهیزات جانبی یا منابع سخت افزاری نظیر چاپگر، مودم، هارددیسک، تجهیزات ورود اطلاعات نظیر اسکند و غیره، تشکیل دهنده بخش چهارم شبکه های کامپیوتری هستند. تجهیزات جانبی از طریق کامپیوتر سرور در دسترس تمام کامپیوترهای واقع در شبکه قرار می گیرند. شما می توانید بدون آنکه چاپگری مستقیماً به کامپیوتر شما متصل باشد، از اسناد خود چاپ بگیرید. در عمل چاپگر از طریق سرور شبکه به کامپیوتر شما متصل است.
ویژگی های شبکه
همانطور که قبلاً گفته شد، یکی از مهمترین اجزای شبکه های کامپیوتری، کامپیوتر سرور است. سرور مسئول ارائه خدماتی از قبیل انتقال فایل، سرویس های چاپ و غیره است. با افزایش حجم ترافیک شبکه، ممکن است برای سرور مشکلاتی بروز کند. در شبکه های بزرگ برای حل این مشکل، از افزایش تعداد کامپیوترهای سرور استفاده می شود که به این سرور ها، سرور های اختصاصی گفته می شود. دو نوع متداول این سرور ها عبارتند از File and Print server و Application server. نوع اول یعنی سرویس دهنده فایل و چاپ مسئول ارائه خدماتی از قبیل ذخیره سازی فایل، حذف فایل و تغییر نام فایل است که این درخواست ها را از کامپیوتر های سرویس گیرنده دریافت می کند. این سرور همچنین مسئول مدیریت امور چاپگر نیز هست.
هنگامی که یک کاربر درخواست دسترسی به فایلی واقع در سرور را ارسال می کند، کامپیوتر سرور نسخه ای از فایل کامل را برای آن کاربر ارسال می کند. بدین ترتیب کاربر می تواند به صورت محلی، یعنی روی کامپیوتر خود این فایل را ویرایش کند.
کامپیوتر سرویس دهنده چاپ، مسئول دریافت درخواست های کاربران برای چاپ اسناد است. این سرور این درخواست ها را در یک صف قرار می دهد و به نوبت آن ها را به چاپگر ارسال می کند. این فرآیند Spooling نام دارد. به کمک Spooling کاربران می توانند بدون نیاز به انتظار برای اجرای فرمان Print به فعالیت برروی کامپیوتر خود ادامه دهند.
نوع دیگر سرور، Application Server نام دارد. این سرور مسئول اجرای برنامه های Client/Server و تامین داده های سرویس گیرنده است. سرویس دهنده ها، حجم زیادی از اطلاعات را در خود نگهداری می کنند. برای امکان بازیابی سریع و ساده اطلاعات، این داده ها در یک ساختار مشخص ذخیره می شوند. هنگامی که کاربری درخواستی را به چنین سرویس دهنده ای ارسال می کند. سرور نتیجه درخواست را به کامپیوتر کاربر انتقال می دهد. به عنوان مثال یک شرکت بازاریابی را در نظر بگیرید. این شرکت در نظر دارد تا برای مجموعه ای از محصولات جدید خود تبلیغ کند. این شرکت می تواند برای کاهش حجم ترافیک، برای مشتریان با طیف درآمدهای مشخص، فقط گروهی از محصولات را تبلیغ نماید.
علاوه بر سرور های یاد شده، در یک شبکه می توان برای خدماتی از قبیل پست الکترونیک، فکس، سرویس های دایرکتوری و غیره نیز سرورهایی اختصاص داد. اما بین سرور های فایل و Application Server ها تفاوت های مهمی نهفته است. یک سرور فایل در پاسخ به درخواست کاربر برای دسترسی به یک فایل، یک نسخه کامل از فایل را برای او ارسال می کند درحالی که یک Application Server فقط نتایج درخواست کاربر را برای وی ارسال می نماید.
تقسیم بندی شبکه
تقسیم بندی براساس گستره جغرافیایی (Range): شبکه های کامپیوتری براساس موقعیت و محل نصب دارای انواع متفاوتی هستند. یکی از مهمترین عوامل تعیین نوع شبکه مورد نیاز، طول فواصل ارتباطی بین اجزای شبکه است.
شبکه های کامپیوتری گستره جغرافیایی متفاوتی دارند که از فاصله های کوچک در حدود چند متر شروع شده و در بعضی از مواقع از فاصله بین چند کشور بالغ می شود. شبکه های کامپیوتری براساس حداکثر فاصله ارتباطی آنها به سه نوع طبقه بندی می شوند. یکی از انواع شبکه های کامپیوتری، شبکه محلی (LAN) یا Local Area Network است. این نوع از شبکه دارای فواصل کوتاه نظیر فواصل درون ساختمانی یا حداکثر مجموعه ای از چند ساختمان است. برای مثال شبکه مورد استفاده یک شرکت را در نظر بگیرید. در این شبکه حداکثر فاصله بین کامپیوتر ها محدود به فاصله های بین طبقات ساختمان شرکت می باشد.
در شبکه های LAN کامپیوترها در سطح نسبتاً کوچکی توزیع شده اند و معمولاً توسط کابل به هم اتصال می یابند. به همین دلیل شبکه های LAN را گاهی به تسامح شبکه های کابلی نیز می نامند.
نوع دوم شبکه های کامپیوتری، شبکه های شهری MAN یا Metropolitan Area Network هستند. فواصل در شبکه های شهری از فواصل شبکه های LAN بزرگتر است و چنین شبکه هایی دارای فواصلی در حدود ابعاد شهری هستند. شبکه های MAN معمولاً از ترکیب و ادغام دو یا چند شبکه LAN به وجود می آیند. به عنوان مثال از شبکه های MAN موردی را در نظر بگیرید که شبکه های LAN یک شهر را از دفتر مرکزی در شهر A به دفتر نمایندگی این شرکت در شهر B متصل می سازد.
در نوع سوم شبکه های کامپیوتری موسوم به WAN یا (Wide Area Network) یا شبکه های گسترده، فواصل از انواع دیگر شبکه بیشتر بوده و به فاصله هایی در حدود ابعاد کشوری یا قاره ای بالغ می شود. شبکه های WAN از ترکیب چندین شبکه LAN یا MAN ایجاد می گردند. شبکه اتصال دهنده دفاتر هواپیمایی یک شرکت در شهرهای مختلف چند کشور، یک یک شبکه WAN است.

تقسیم بندی براساس گره (Node): این نوع از تقسیم بندی شبکه ها براساس ماهیت گره ها یا محل های اتصال خطوط ارتباطی شبکه ها انجام می شود. در این گروه بندی شبکه ها به دو نوع تقسیم بندی می شوند. تفاوت این دو گروه از شبکه ها در قابلیت های آن نهفته است. این دو نوع اصلی از شبکه ها، شبکه هایی از نوع نظیر به نظیر (Peer to Peer) و شبکه های مبتنی بر Server یا Server Based نام دارند.
در یک شبکه نظیر به نظیر یا Peer to Peer، بین گره های شبکه هیچ ترتیب یا سلسله مراتبی وجود ندارد و تمام کامپیوتر های واقع در شبکه از اهمیت یا اولویت یکسانی برخوردار هستند. به شبکه Peer to Peer یک گروه کاری یا Workgroup نیز گفته می شود. در این نوع از شبکه ها هیچ کامپیوتری در شبکه به طور اختصاصی وظیفه ارائه خدمات همانند سرور را ندارد. به این جهت هزینه های این نوع شبکه پایین بوده و نگهداری از آنها نسبتاً ساده می باشد. در این شبکه ها براساس آن که کدام کامپیوتر دارای اطلاعات مورد نیاز دیگر کامپیوتر هاست، همان دستگاه نقش سرور را برعهده می گیرد. و براساس تغییر این وضعیت در هر لحظه هر یک از کامپیوتر ها می توانند سرور باشند. و بقیه سرویس گیرنده. به دلیل کارکرد دوگانه هر یک از کامپیوتر ها به عنوان سرور و سرویس گیرنده، هر کامپیوتر در شبکه لازم است تا بر نوع کارکرد خود تصمیم گیری نماید. این فرآیند تصمیم گیری، مدیریت ایستگاه کاری یا سرور نام دارد. شبکه هایی از نوع نظیر به نظیر مناسب استفاده در محیط هایی هستند که تعداد کاربران آن بیشتر از 10 کاربر نباشد.
سیستم عامل هایی نظیر Windows NT Workstation، Windows 9X یا Windows for Workgroup نمونه هایی از سیستم عامل های با قابلیت ایجاد شبکه های نظیر به نظیر هستند. در شبکه های نظیر به نظیر هر کاربری تعیین کننده آن است که در روی سیستم خود چه اطلاعاتی می تواند در شبکه به اشتراک گذاشته شود. این وضعیت همانند آن است که هر کارمندی مسئول حفظ و نگهداری اسناد خود می باشد.
در نوع دوم شبکه های کامپیوتری یعنی شبکه های مبتنی بر سرور، به تعداد محدودی از کامپیوتر ها وظیفه عمل به عنوان سرور داده می شود. در سازمان هایی که دارای بیش از 10 کاربر در شبکه خود هستند، استفاده از شبکه های Peer to Peer نامناسب بوده و شبکه های مبتنی بر سرور ترجیح داده می شوند. در این شبکه ها از سرور اختصاصی برای پردازش حجم زیادی از درخواست های کامپیوترهای سرویس گیرنده استفاده می شود و آنها مسئول حفظ امنیت اطلاعات خواهند بود. در شبکه های مبتنی بر سرور، مدیر شبکه، مسئول مدیریت امنیت اطلاعات شبکه است و بر تعیین سطوح دسترسی به منابع شبکه مدیریت می کند. بدلیل اینکه اطلاعات در چنین شبکه هایی فقط روی کامپیوتر یا کامپیوتر های سرور متمرکز می باشند، تهیه نسخه های پشتیبان از آنها ساده تر بوده و تعیین برنامه زمانبندی مناسب برای ذخیره سازی و تهیه نسخه های پشتیبان از اطلاعات به سهولت انجام می پذیرد. در چنین شبکه هایی می توان اطلاعات را روی چند سرور نگهداری نمود، یعنی حتی در صورت از کار افتادن محل ذخیره اولیه اطلاعات (کامپیوتر سرور اولیه)، اطلاعات همچنان در شبکه موجود بوده و سیستم می تواند به صورت روی خط به کارکردخود ادامه دهد. به این نوع از سیستم ها Redundancy Systems یا سیستم های یدکی می گویند.
برای بهره گیری از مزایای هر دو نوع از شبکه ها، معمولاً سازمان ها از ترکیبی از شبکه های نظیر به نظیر و مبتنی بر سرور استفاده می کنند. این نوع از شبکه ها، شبکه های ترکیبی یا Combined Network نام دارند. در شبکه های ترکیبی دو نوع سیستم عامل برای تامین نیازهای شبکه مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال یک سازمان می تواند از سیستم عامل Windows NT Server برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات مهم و برنامه های کاربردی در شبکه خود استفاده کنند. در این شبکه، کامپیوتر های Client می توانند از سیستم عامل ویندوز 95 استفاده کنند. در این وضعیت، کامپیوتر ها می توانند ضمن قابلیت دسترسی به اطلاعات سرور ویندوز NT، اطلاعات شخصی خود را نیز با دیگر کاربران به اشتراک بگذارند.

تقسیم بندی شبکه ها براساس توپولوژی: نوع آرایش یا همبندی اجزای شبکه بر مدیریت و قابلیت توسعه شبکه نیز تاثیر می گذارد. برای طرح بهترین شبکه از جهت پاسخگویی به نیازمندی ها، درک انواع آرایش شبکه دارای اهمیت فراوانی است. انواع همبندی شبکه، بر سه نوع توپولوژی استوار شده است. این انواع عبارتند از: توپولوژی خطی یا BUS، حلقه ای یا RING و ستاره ای یا STAR.
توپولوژی BUS ساده ترین توپولوژی مورد استفاده شبکه ها در اتصال کامپیوتر ها است. در این آرایش تمام کامپیوتر ها به صورت ردیفی به یک کابل متصل می شوند. به این کابل در این آرایش، بستر اصلی (Back Bone) یا قطعه (Segment) اطلاق می شود. در این آرایش، هر کامپیوتر آدرس یا نشانی کامپیوتر مقصد را به پیام خودافزوده و این اطلاعات را به صورت یک سیگنال الکتریکی روی کابل ارسال می کند. این سیگنال توسط کابل به تمام کامپیوتر های شبکه ارسال می شود. کامپیوتر هایی که نشانی آن ها با نشانی ضمیمه شده به پیام انطباق داشته باشد، پیام را دریافت می کنند. در کابل های ارتباط دهنده کامپیوتر های شبکه، هر سیگنال الکتریکی پس از رسیدن به انتهای کابل، منعکس شده و دوباره در مسیر مخالف در کابل به حرکت در می آید. برای جلوگیری از انعکاس سیگنال در انتهای کابل ها، از یک پایان دهنده یا Terminator استفاده می شود. فراموش کردن این قطعه کوچک گاهی موجب از کار افتادن کل شبکه می شود. در این آرایش شبکه، در صورت از کار افتادن هر یک از کامپیوتر ها آسیبی به کارکرد کلی شبکه وارد نخواهد شد. در برابر این مزیت اشکال این توپولوژی در آن است که هر یک از کامپیوتر ها باید برای ارسال پیام منتظر فرصت باشد. به عبارت دیگر در این توپولوژی در هر لحظه فقط یک کامپیوتر می تواند پیام ارسال کند. اشکال دیگر این توپولوژی در آن است که تعداد کامپیوتر های واقع در شبکه تاثیر معکوس و شدیدی بر کارایی شبکه می گذارد. در صورتی که تعداد کاربران زیاد باشد، سرعت شبکه به مقدار قابل توجهی کند می شود. علت این امر آن است که در هر لحظه یک کامپیوتر باید برای ارسال پیام مدت زمان زیادی به انتظار بنشیند. عامل مهم دیگری که باید در نظر گرفته شود آن است که در صورت آسیب دیدگی کابل شبکه، ارتباط در کل شبکه قطع شود.
آرایش نوع دوم شبکه های کامپیوتری، آرایش ستاره ای است. در این آرایش تمام کامپیوتر های شبکه به یک قطعه مرکزی به نام Hub متصل می شوند. در این آرایش اطلاعات قبل از رسیدن به مقصد خود از هاب عبور می کنند. در این نوع از شبکه ها در صورت از کار افتادن یک کامپیوتر یا بر اثر قطع شدن یک کابل، شبکه از کار خواهد افتاد. از طرف دیگر در این نوع همبندی، حجم زیادی از کابل کشی مورد نیاز خواهد بود، ضمن آنکه بر اثر از کار افتادن هاب، کل شبکه از کار خواهد افتاد.
سومین نوع توپولوژی، حلقه ای نام دارد. در این توپولوژی همانند آرایش BUS، تمام کامپیوتر ها توسط یک کابل به هم متصل می شوند. اما در این نوع، دو انتهای کابل به هم متصل می شود و یک حلقه تشکیل می گردد. به این ترتیب در این آرایش نیازی به استفاده از قطعه پایان دهنده یا Terminator نخواهد بود. در این نوع از شبکه نیز سیگنال های مخابراتی در طول کابل حرکت کرده و از تمام کامپیوتر ها عبور می کنند تا به کامپیوتر مقصد برسند. یعنی تمام کامپیوتر ها سیگنال را دریافت کرده و پس از تقویت، آن را به کامپیوتر بعدی ارسال می کنند. به همین جهت به این توپولوژی، توپولوژی فعال یا Active نیز گفته می شود. در این توپولوژی در صورت از کار افتادن هر یک از کامپیوتر ها، کل شبکه از کار خواهد افتاد، زیرا همانطور که گفته شده هر کامپیوتر وظیفه دارد تا سیگنال ارتباطی (که به آن نشانه یا Token نیز گفته می شود) را دریافت کرده، تقویت کند و دوباره ارسال نماید. این حالت را نباید با دریافت خود پیام اشتباه بگیرد. این حالت چیزی شبیه عمل رله در فرستنده های تلوزیونی است.
از ترکیب توپولوژی های ستاره ای، حلقه ای و خطی، یک توپولوژی ترکیبی (Hybrid) به دست می آید. از توپولوژی هیبرید در شبکه های بزرگ استفاده می شود. خود توپولوژی هیبرید دارای دو نوع است. نوع اول توپولوژی خطی - ستاره ای نام دارد. همانطور که از نام آن بر می آید، در این آرایش چندین شبکه ستاره ای به صورت خطی به هم ارتباط داده می شوند. در این وضعیت اختلال در کارکرد یک کامپیوتر، تاثیر در بقیه شبکه ایجاد نمی کند. ضمن آنکه در صورت از کار افتادن هاب فقط بخشی از شبکه از کار خواهد افتاد. در صورت آسیب دیدگی کابل اتصال دهنده هاب ها، فقط ارتباط کامپیوتر هایی که در گروه های متفاوت هستند قطع خواهد شد و ارتباط داخلی شبکه پایدار می ماند.
نوع دوم نیز توپولوژی ستاره ای - حلقه ای نام دارد. در این توپولوژی هاب های چند شبکه از نوع حلقه ای در یک الگوی ستاره ای به یک هاب مرکزی متصل می شوند.
امنیت شبکه
یکی از مهم ترین فعالیت های مدیر شبکه، تضمین امنیت منابع شبکه است. دسترسی غیر مجاز به منابع شبکه و یا ایجاد آسیب عمدی یا غیر عمدی به اطلاعات، امنیت شبکه را مختل می کند. از طرف دیگر امنیت شبکه نباید آنچنان باشد که کارکرد عادی کاربران را مشکل سازد.
برای تضمین امنیت اطلاعات و منابع سخت افزاری شبکه، از دو مدل امنیت شبکه استفاده می شود. این مدل ها عبارتند از: امنیت در سطح اشتراک (Share-Level) و امنیت در سطح کاربر (User-Level). در مدل امنیت در سطح اشتراک، این عمل با انتساب اسم رمز یا Password برای هر منبع به اشتراک گذاشته تامین می شود. دسترسی به منابع مشترک فقط هنگامی برقرار می گردد که کاربر اسم رمز صحیح را برای منبع به اشتراک گذاشته شده را به درستی بداند.
به عنوان مثال اگر سندی قابل دسترسی برای سه کاربر باشد، می توان با نسبت دادن یک اسم رمز به این سند مدل امنیت در سطح Share-Level را پیاده سازی کرد. منابع شبکه را می توان در سطوح مختلف به اشتراک گذاشت. برای مثال در سیستم عامل ویندوز ۹۵ می توان دایرکتوری ها را بصورت فقط خواندنی (Read Only)، برحسب اسم رمز یا به شکل کامل (Full) به اشتراک گذاشت. از مدل امنیت در سطح Share-Level می توان برای ایجاد بانک های اطلاعاتی ایمن استفاده کرد.
در مدل دوم یعنی امنیت در سطح کاربران، دسترسی کاربران به منابع به اشتراک گذاشته شده با دادن اسم رمز به کاربران تامیین می شود. در این مدل کاربران در هنگام اتصال به شبکه باید اسم رمز و کلمه عبور را وارد نمایند. در اینجا سرور مسئول تعیین اعتبار اسم رمز و کلمه عبور است. سرور در هنگام دریافت درخواست کاربر برای دسترسی به منبع به اشتراک گذاشته شده، به بانک اطلاعاتی خود مراجعه کرده و درخواست کاربر را رد یا قبول می کند.
تفاوت این دو مدل در آن است که در مدل امنیت در سطح Share-Level، اسم رمز به منبع نسبت داده شده و در مدل دوم اسم رمز و کلمه عبور به کاربر نسبت داده می شود. بدیهی است که مدل امنیت در سطح کاربر بسیار مستحکم تر از مدل امنیت در سطح اشتراک است. بسیاری از کاربران به راحتی می توانند اسم رمز یک منبع را به دیگران بگویند. اما اسم رمز و کلمه عبور شخصی را نمی توان به سادگی به شخص دیگری منتقل کرد.
آشنایی با مدل OSI (هفت لایه شبکه)
هر فعالیتی در شبکه مستلزم ارتباط بین نرم افزار و سخت افزار کامپیوتر و اجزای دیگر شبکه است. انتقال اطلاعات بین کامپیوترهای مختلف در شبکه وابسته به انتقال اطلاعات بین بخش های نرم افزاری و سخت افزاری درون هر یک از کامپیوتر هاست. هر یک از فرایند های انتقال اطلاعات را می توان به بخش های کوچک تری تقسیم کرد. هر یک از این فعالیت های کوچک را سیستم عامل براساس دسته ای از قوانین مشخص انجام می دهد. این قوانین را پروتکل می نامند. پروتکل ها تعیین کننده روش کار در ارتباط بین بخش های نرم افزاری و سخت افزاری شبکه هستند. بخش های نرم افزاری و سخت افزاری تولیدکنندگان مختلف دارای مجموعه پروتکل های متفاوتی می باشند. برای استاندارد سازی پروتکل های ارتباطی، سازمان استاندارد های بین المللی (ISO) در سال 1984 اقدام به تعیین مدل مرجع OSI یا Open Systems Interconnection نمود. مدل مرجع OSI ارائه دهنده چارچوب طراحی محیط های شبکه ای است. در این مدل، جزئیات بخش های نرم افزاری و سخت افزاری برای ایجاد سهولت انتقال اطلاعات مطرح شده است و در آن کلیه فعالیت های شبکه ای در هفت لایه مدل سازی می شود. هنگام بررسی فرآیند انتقال اطلاعات بین دو کامپیوتر، مدل هفت لایه ای OSI روی هر یک از کامپیوتر ها پیاده سازی می گردد. در تحلیل این فرآیند ها می توان عملیات انتقال اطلاعات را بین لایه های متناظر مدل OSI واقع در کامپیوتر های مبدا و مقصد در نظر گرفت. این تجسم از انتقال اطلاعات را انتقال مجازی (Virtual) می نامند. اما انتقال واقعی اطلاعات بین لایه های مجاور مدل OSI واقع در یک کامپیوتر انجام می شود. در کامپیوتر مبدا اطلاعات از لایه فوقانی به طرف لایه تحتانی مدل OSI حرکت کرده و از آنجا به لایه زیرین مدل OSI واقع در کامپیوتر مقصد ارسال می شوند. در کامپیوتر مقصد اطلاعات از لایه های زیرین به طرف بالاترین لایه مدل OSI حرکت می کنند. عمل انتقال اطلاعات از یک لایه به لایه دیگر در مدل OSI از طریق واسطه ها یا Interface ها انجام می شود. این واسطه ها تعیین کننده سرویس هایی هستند که هر لایه مدل OSI می تواند برای لایه مجاور فراهم آورد.
بالاترین لایه مدل OSI یا لایه هفت، لایه کاربرد یا Application است. این لایه تامیین کننده سرویس های پشتیبانی برنامه های کاربردی نظیر انتقال فایل، دسترسی به بانک اطلاعاتی و پست الکترونیکی است.
لایه شش، لایه نمایش یا Presentation است. این لایه تعیین کننده فرمت یا قالب انتقال داده ها بین کامپیوتر های واقع در شبکه است. این لایه در کامپیوتر مبدا داده هایی که باید انتقال داده شوند را به یک قالب میانی تبدیل می کند. این لایه در کامپیوتر مقصد اطلاعات را از قالب میانی به قالب اولیه تبدیل می کند.
لایه پنجم در این مدل، لایه جلسه یا Session است. این لایه بر برقراری اتصال بین دو برنامه کاربردی روی دو کامپیوتر مختلف واقع در شبکه نظارت دارد. همچنین تامین کننده همزمانی فعالیت های کاربر نیز هست.
لایه چهارم یا لایه انتقال (Transmission) مسئول ارسال و دریافت اطلاعات و کمک به رفع خطاهای ایجاد شده در طول ارتباط است. هنگامی که حین یک ارتباط خطایی بروز دهد، این لایه مسئول تکرار عملیات ارسال داده است.
لایه سوم در مدل OSI، مسئول آدرس یا نشانی گذاری پیام ها و تبدیل نشانی های منطقی به آدرس های فیزیکی است. این لایه همچنین مسئول مدیریت بر مشکلات مربوط به ترافیک شبکه نظیر کند شدن جریان اطلاعات است. این لایه، لایه شبکه یا Network نام دارد.
لایه دوم مدل OSI، لایه پیوند یا Data Link است. این لایه وظیفه دارد تا اطلاعات دریافت شده از لایه شبکه را به قالبی منطقی به نام فریم (Frame) تبدیل کند. در کامپیوتر مقصد این لایه همچنین مسئول دریافت بدون خطای این فریم ها است.
لایه زیرین در این مدل، لایه فیزیکی یا Physical است. این لایه اطلاعات را بصورت جریانی از رشته های داده ای و بصورت الکترونیکی روی کابل هدایت می کند. این لایه تعریف کننده ارتباط کابل و کارت شبکه و همچنین تعیین کننده تکنیک ارسال و دریافت داده ها نیز هست.
پروتکل ها
فرآیند به اشتراک گذاشتن اطلاعات نیازمند ارتباط همزمان شده ای بین کامپیوتر های شبکه است. برای ایجاد سهولت در این فرایند، برای هر یک از فعالیت های ارتباط شبکه ای، مجموعه ای از دستور العمل ها تعریف شده است. هر دستور العمل ارتباطی یک پروتکل یا قرارداد نام دارد. یک پروتکل تامین کننده توصیه هایی برای برقراری ارتباط بین اجزای نرم افزاری و سخت افزاری در انجام یک فعالیت شبکه ای است. هر فعالیت شبکه ای به چندین مرحله سیستماتیک تفکیک می شود. هر مرحله با استفاده از یک پروتکل منحصر به فرد، یک عمل مشخص را انجام می دهد. این مراحل باید با ترتیب یکسان در تمام کامپیوترهای واقع در شبکه انجام شوند. در کامپیوتر مبدا مراحل ارسال داده از لایه بالایی شروع شده و به طرف لایه زیرین ادامه می یابد. در کامپیوتر مقصد مراحل مشابه در جهت معکوس از پایین به بالا انجام می شود. در کامپیوتر مبدا، پروتکل اطلاعات را به قطعات کوچک شکسته، به آن ها آدرس هایی نسبت می دهند و قطعات حاصله یا بسته ها را برای ارسال از طریق کابل آماده می کنند. در کامپیوتر مقصد، پروتکل ها داده ها را از بسته ها خارج کرده و به کمک نشانی های آن ها بخش های مختلف اطلاعات را با ترتیب صحیح به هم پیوند می دهند تا اطلاعات به صورت اولیه بازیابی شوند.
پروتکل های مسئول فرآیندهای ارتباطی مختلف برای جلوگیری از تداخل و یا عملیات ناتمام، لازم است که به صورت گروهی به کار گرفته شوند. این عمل به کمک گروهبندی پروتکل های مختلف در یک معماری لایه ای به نام Protocol Stack یا پشته پروتکل انجام می گیرد. لایه های پروتکل های گروه بندی شده با لایه های مدل OSI انطباق دارند. هر لایه در مدل OSI پروتکل مشخصی را برای انجام فعالیت های خود بکار می برد. لایه های زیرین در پشته پروتکل ها تعیین کننده راهنمایی برای اتصال اجزای شبکه از تولیدکنندگان مختلف به یکدیگر است.
لایه های بالایی در پشته پروتکل ها تعیین کننده مشخصه های جلسات ارتباطی برای برنامه های کاربردی می باشند. پروتکل ها براساس آن که به کدام لایه از مدل OSI متعلق باشند، سه نوع طبقه بندی می شوند. پروتکل های مربوط به سه لایه بالایی مدل OSI به پروتکل های Application یا کاربرد معروف هستند. پروتکل های لایه Application تامیین کننده سرویس های شبکه در ارتباط بین برنامه های کاربردی با یکدیگر هستند. این سرویس ها شامل انتقال فایل، چاپ، ارسال پیام و سرویس های بانک اطلاعاتی هستند. پروتکل های لایه نمایش یا Presentation وظیفه قالب بندی و نمایش اطلاعات را قبل از ارسال بر عهده دارند. پروتکل های لایه جلسه یا Session اطلاعات مربوط به جریان ترافیک را به داده ها اضافه می کنند.
پروتکل های نوع دوم که به پروتکل های انتقال (Transparent) معروف هستند، منطبق بر لایه انتقال مدل OSI هستند. این پروتکل ها اطلاعات مربوط به ارسال بدون خطا یا در واقع تصحیح خطا را به داده ها می افزایند. وظایف سه لایه زیرین مدل OSI بر عهده پروتکل های شبکه است. پروتکل های لایه شبکه تامیین کننده فرآیندهای آدرس دهی و مسیریابی اطلاعات هستند. پروتکل های لایه Data Link اطلاعات مربوط به بررسی و کشف خطا را به داده ها اضافه می کنند و به درخواست های ارسال مجدد اطلاعات پاسخ می گویند. پروتکل های لایه فیزیکی تعیین کننده استاندارد های ارتباطی در محیط مشخصی هستند.

درباره UPS

• RUP يك پروسه توليد نرم‌افزار است.
• RUP مجموعه‌اي از تجربيات بسيار عالي توليد نرم‌افزار را كه در عمل با آنهابرخورد شده است، در خود دارد.
• RUP همانند يك محصول نرم‌افزاري به بازار ارائه شده و به فروش مي‌رسد با اينتفاوت كه RUP اولين ساختار توليد نرم‌افزار را ارائه داده و گام نخست را در اينزمينه برداشته است.

• اين متدولوژي از يكپارچه‌سازي سه متدولوژي معروف ديگر بوجود آمده است كه شامل Booch، OMT و OSE مي‌باشد.
• از UML⁴ درجهت كارهاي خود استفاده مي‌كند. در واقع مي‌توان گفت UML خود ثمره RUP  مي‌باشد و اين خود بسيار خوب است كه متدولوژيي با خودش گسترش يابد (گروه كاسميك 2003الف). مفاهيمي از قبيل Object، Class و ... مفاهيم ساده و ثابتي هستندولي قبلاً متدولوژيها علامتهاي خاصي داشتند كه اكنون همه آنها يكسان شده‌اند.
• در داخل RUP يك چارچوب توليد نرم‌افزار است كه ما آنرا براي سازمان و پروژهخود بومي مي‌كنيم و مي‌توان گفت كه در واقع يك قالب فرايند⁵ است.

• RUP مبتني بر نوعي معماري است كه به اجزاء اصلي مي‌پردازد ولي طراحي بهجزئيات نيز وارد مي‌شود. همچنين مي‌توان گفت معماري يكسري اجزا و ارتباط بين آنهااست كه سيستم را مي‌سازد و ما را به سمت توسعه مؤلفه‌محور⁶راهنمايي مي‌كند.
• ويژگي Usecase Driven:  يكي از مشكلات OOA اين بود كه مي‌گفتند با هرروشي تبديل و كار كنند و بعد بتوان آنرا به شيءگرا تبديل كرد. يعني مثلاً پروژه SSADM را طراحي كرده و بعداً به شيءگرا تبديل نمود. ولي آن عقيده اشتباه بود وحتماً تحليل شيءگرا بايد صورت بگيرد. خصوصيت خوب شيءگرا كه در ديگر روشهانمي‌باشد اين است كه نوتاسيوني كه استفاده مي‌شود (بوچ، رامباق و جاكوبسون 1999) در همه مراحل يكي است يعني مفاهيمي از قبيل شيء، كلاس، روابط كلاسها و ... درتمامي مراحل يكي است. اهميتي كه Usecase Driven دارد اين است كه با زبان مشترينوشته مي‌شود. مشتري مي‌تواند آنرا بفهمد و بسيار مناسب براي تشخيصنيازمنديهاي سيستم مي‌باشد. در بخش تحليل و طراحي از روي Usecaseها تحليل و طراحيانجام مي‌دهيم و مسائلي مانند مديريت پروژه نيز تحت تاثير Usecaseها هستند كه ماآنها را دسته‌بندي كرده و مديريت مي‌كنيم. همچنين راهنماهاي سيستم همتحت تاثير Usecaseها (كراچتن 2000، 298) ايجاد مي‌شوند.
• ويژگي Incremental: به معني آن است که پروژه بصورت چهار مرحله حلقه‌اي جلومي‌رود ولي در هر مرحله چرخش يك دسته از Usecaseها كامل و آماده استفاده مي‌شود وكليه اين كارها در 9 جريان كار⁷ كهدر شكل 1 مشخص شده بود، قابل مشاهده است.

• ابعاد پروژه
• حوزه كاربردي برنامه (سيستمهاي تجاري يا سيستمهاي فني)
• زمينه‌هاي تجارت (توسعه خانگي، توسعه محصولات، فروشندگان نرم‌افزار مستقل،توسعه قراردادي).

• RUP نقشهايي را تعريف مي‌كند كه بايد در پروسه وجود داشته باشد و بر مبنايآن، صلاحيتها، تخصصها و مسئوليتهاي افرادي كه بايد پيشرفت پروژه را محقق سازند،مشخص مي‌شود.
• RUP كارهايي را كه هر يك از افراد بايد در عمل انجام دهند، به طور گام به گامتشريح مي‌كند.
• اين عمليات با استفاده از ابزارهايي واقعي مانند مدل‌ها، كدها، اسناد وگزارشها اداره مي‌شوند.
• در RUP به وفور با راهنماييهاي مربوط به نقش‌هايي كه افراد بايد به عهدهبگيرند، فعاليتهايي كه بايد انجام شوند و مصنوعات مورد نياز برخورد خواهيد نمودكه در قالب خطوط راهنما، الگوها، مثالها و معلمهاي ابزاري ارائه مي‌شوند كهچگونگي به وقوع پيوستن دسته‌اي از فعاليتها توسط يك ابزار بخصوص را شرح مي‌دهند.
• تمامي اين المانهاي توصيف پروسه در قالب سامانه‌هايي سازماندهيشده‌اند.

• توسعه مكرر
• مدل‌سازي بصري
• مديريت ملزومات تغييرات كنترل
• بازبيني مداوم كيفيت
• استفاده از معماري بر مبناي اجزا

• منحصراً آنچه را كه مورد نياز است، پرورش دهيد.
• روي نتايج ارزشمند تمركز كنيد، نه روي چگونگي حصول نتايج
• كاغذبازي را به حداقل برسانيد.
• انعطاف‌پذير باشيد.
• از اشتباهات خود عبرت بگيريد.
• به طور منظم، مخاطرات محتمل را مورد بازبيني قرار دهيد.
• براي پروسه موردنظر معيارهاي قابل اندازه‌گيري و علمي را بدون موضع‌گيري شخصياستوار كنيد.
• از گروه‌هاي كوچك و توانمند استفاده كنيد.
• طرحي را در ذهن داشته باشيد.

•  چه چيزي توسعه داده خواهد شد؟
• به چه مصنوعاتي واقعاً نياز داريم؟
• چه الگوهايي بايد مورد استفاده قرار بگيرند؟
• كدام مصنوعات در حال حاضر وجود دارند؟
• به چه نقش‌هايي نياز داريم؟
• چه فعاليتهايي انجام خواهند شد؟
• كدام خطوط راهنما، استانداردهاي پروژه و ابزارهايي مورد استفاده قرار خواهندگرفت؟

توصیه هایی برای یادگیری برنامه نویسی

تصمیم به شروع یاد گیری برنامه نویسی برای بسیاری از ما از یک جرقه گرفته شد، شاید دوستمان را دیدیم که یک برنامه را نوشته و ما ناگهان علاقه مند شدیم، یا از موفقیت های یک برنامه نویس شنیده ایم و می خواهیم مثل او شویم لذا شروع به یادگیری برنامه نویسی می کنیم و یا صد ها دلیل دیگر که می تواند نسبت به افراد متغیر باشد، ولی در ذات قضیه یک امر مهم خفته است و آن اینکه، همانطور که ناگهان علاقه مند به برنامه نویسی شده ایم ممکن است خیلی ناگهانی تر از آن بیزار شویم، پس توصیه می کنم به توصیه هایی که در ذیل آمده قبل از شروع برنامه نویسی عمل کنید و اگر در میانه راه هستید می توانید با موارد زیر خود را بسنجید تا ببینید کجا قرار دارید.   در مرحله اول، حتما زبان برنامه نویسی مورد علاقه خود را انتخاب کنید. اگر اطلاعات دقیقی از برنامه نویسی ندارید با پاسخ دادن به سوالات زیر مسیر خود را انتخاب کنید: آیا دوست دارید برنامه هایی که تحت اینترنت اجرا می شوند را بنویسید؟(مثل وبسایت ها) یا برنامه هایی که در سیستم کاربر اجرا می شوند؟ آیا دوست دارید برنامه ها یا سایت هایی که می نویسید حال ایستا داشته باشند یا پویا باشند؟ آیا دوست دارید برنامه هایتان تک کاربره باشد یا چند کاربره؟ آیا می خواهید برنامه های بزرگ سازمانی بنویسید یا برنامه های ساده؟ و … اول از همه مسیر خود را در مسیر گرایش برنامه نویسی مشخص کنید. می خواهید برای وب بنویسید یا برای سیستم کاربر؟ پیشنهادم برای آنهایی که دوست دارند تحت وب بنویسند : PHP, ASP.Net, Java می باشد. دقت کنید برای شروع برنامه نویسی تحت وب حتما با HTML, Java Script و CSS آشنا باشید. بدون این سه مورد شما یک برنامه نویس حرفه ای تحت وب نخواهید بود. دقت کنید انتخاب PHP انتخاب مناسبی است مادامی که به نوشتن برنامه های تحت وب محدود مبادرت بورزید، PHP می تواند در نوشتن سایت ها یا برنامه های تحت وب پیچیده مشکل ساز باشد. حال آنکه یاد گیری جاوا در نوع خود کمی مشکل می باشد، ولی سایت هایی که با جاوا نوشته شوند واقعا قابل اعتماد و مستحکم هستند، بعلاوه اینکه دستمزد یک سایت نوشته شده با جاوا به مراتب بسیار بیشتر از سایتی نوشته شده با PHP است. این در حالی است که ASP.NET در میان این دو قرار دارد و از ویژگی های هر دو در خود دارد، هم آسان است و هم پایدار، پس می توانید ASP.Net را هم در لیست علاقه مندی های خود برای برنامه نویسی تحت وب قرار دهید. پروژه های نوشته شده با ASP.net هم به مراتب گران می باشند و می توانند دستمزد خوبی برای برنامه نویس داشته باشند. ولی دانستن نکات فوق زمانی مفید خواهد بود که شما با یک پایگاه داده استاندارد هم آشنا باشید. انتخاب خیلی از برنامه نویسان خلاصه شده در: Oracle, MySQL و MS SQL Server. البته هسته هر سه زبان SQL می باشد، لذا SQL را یاد بگیرید. توجه به این نکته که یادگیری پایگاه داده خیلی کمتر زمان بر خواهد بود، می توانید ابتدا به یاد گیری آن بپردازید و چون در برنامه نویسی حرفه ای باید با دستورات SQL هم برای تولید برنامه آشنا باشید لذا مفاهیم و دستورات SQL را که بسیار آسان هستند را یاد بگیرید. حال برای شما که کمی مصمم تر شده اید باید توصیه کنم حتما قبل از ورود به مقوله برنامه نویسی سعی کنید مفاهیم IT را فرا بگیرید. مفاهیم IT با اینکه تاثیر مستقیمی در برنامه نویسی ندارند ولی بدون آنها شما هرگز نخواهید توانست یک پروژه را سالم به هدف برسانید. منظور از این مفاهیم، شامل نحوه عملکرد سرورها، امنیت، نحوه عملکرد مشتریان سایت شما و … می باشد. برای مثال شما باید بدانید که چطور کدهایتان در سرور اجرا خواهند شد و اصلا یک سایت با چه پروسه ای برای کاربر نمایش داده می شود؟ مجموع این دانسته ها را مفاهیم IT می گوییم و شما برای برنامه نویسی یک پروژه کاربردی باید در حد متوسط به بالایی با آنها آشنایی داشته باشید. البته برعکس برنامه نویسی که با کسب تجربه رفته رفته اصولی تر می شود، مفاهیم عمدتا قضیه های ثابتی هستند که می تواند از منابع مختلفی مثل اینترنت با آنها آشنا شوید. چنانچه شما علاقه مند به یادگیری یک زبان برنامه نویسی برای تولید نرم افزارهای تحت کامپیوتر کاربر می باشید، کمی کارتان مشکل تر است. در واقع برنامه نویسی لوکال (تحت سیستم کاربر) به نوعی سخت تر است. البته این امر وقتی احساس می شود که شما هم در وب بنویسید هم لوکال، این دشواری زمانی احساس می شود که به برنامه نویسی تحت وب که تا حدودی آسان است عادت کرده باشیم. توجه با این نکته که برنامه های نوشته شده لوکال می توانند واقعا سودآود باشند، خیلی از برنامه نویسان حداقل یک زبان برنامه نویسی لوکال را یاد می گیرند. دقت داشته باشد که دانستن همان مفاهیم و اطلاعات IT ضروری می باشند. در واقع این مفاهیم دید شما را نسبت به برنامه ای که می نویسید بسیار وسعت می بخشند. همچنین بحث پایگاه داده نیز در این نوع برنامه نویسی استوار است. با این تفاوت که گرایش بیشتر به سمت پایگاه داده های Oracle, MS SQL Server یا MS ACCESS می باشد. زبان های برنامه نویسی رایج و بسیار مناسب هم در این زمینه: C++ , C#, Java, Delphi, VB می باشند. البته موارد دیگری هم هستند که یا کاربران کمی دارند یا در حال انقراض می باشند… دقت داشته باشید که انتخاب هریک از این زبان ها مستلزم پیش نیازهای خاصی می باشد ولی در کل آشنایی کامل با الگوریتم ها و زبان برنامه نویسی C کمک شایانی برای شما خواهد کرد. اگر بخواهیم از بعد دیگری قضیه را بررسی کنیم، عوامل بسیاری نظیر: صبر و حوصله، پشتکار، علاقه وافر، خلاقیت، دقت، هوشیاری و سرعت عمل از عواملی هستند که بسیار به یادگیری یک زبان برنامه نویسی کمک می کنند. ضمن اینکه دانستن زبان انگلیسی یعنی ۵۰% پیشرفت اولیه! انگلیسی به حدی در برنامه نویسی به درد شما می خورد که خودتان متعجب می شوید. دقت کنید قبل از شروع بسنجید و ببینید که شما توانایی یاد گیری را هنگام خودخوانی دارید یا نه؟ شایان ذکر است بسیاری از متخصصین برنامه نویسی خودشان برنامه نویسی را یاد گرفته اند و کلید آن مطالعه Ebook های زیاد و تمرین و نوشتن کد است. اگر نیاز به یک کلاس برای شروع دارید، این کار را بکنید، مسیر را پیدا کنید و خودتان ادامه دهید. چهار راه براي رسيدن به آرامش: 1.نگاه كردن به عقب و تشكر از خدا  2.نگاه كردن به جلو و اعتماد به خدا  3.نگاه كردن به اطراف و خدمت به خدا  4.نگاه كردن به درون و پيدا كردن خدا

               گامی بلند در تدابیر شبکه‌ای

          نوشته: مریدیت لوینسون
CIO (us)
مترجم: fardin salim pour azar 

                   فرامینگهام- مشتریان آمریکایی تا حدی به تجارت الکترونیک علاقه مندند که با وجود

                   افزایش نگرانیها درباره  جعل هویت، طبق تحقیق فارستر 172 میلیارد دلار را در

                  سال 2005 میلادی صرف خرید اینترنتی نموده‌اند. در عین حال در قیاس با خرید کردن

                  در مراکز خرید، مردم به هنگام خرید کردن در شبکه اینترنت، نسبت به قیمت‌ها حساس‌تر

                  بوده و تنوع گرایی بیشتری دارند.

                 طبق مطالعه‌ای که اخیرا توسط BizRate  و Shopzilla صورت گرفته، 59 درصد خریداران اینترنتی

                 ابتدا  از موتورهای جستجوگر و سایت‌های گردآورنده مانند PriceGrabber برای جستجوی

                 محصولات و مقایسه قیمتها استفاده کرده و سپس به سایتهای ویژه فروش مراجعه می‌کنند.

                در دنیای مجازی شركت‌ها همواره در این تکافو بوده‌اند که وب سایتهای خود را کاربر پسندتر

                و جذاب‌تر طراحی کنند که هنگامی که مشتری وارد وب سایت آنها می‌شود جذب محیط شده

                و مقداری پول خرج کند.

              هرچند، با توجه به فراگیر شدن شبکه‌های باند پهن (broadband) در خانه‌های آمریکایی،

             ایجاد تمایز در پایگاه‌های اینترنتی برای شرکتها آسانتر می‌شود. طبق آمار eMarketer

            (یک شرکت تحقیقاتی در زمینه تجارت)  در میان آن دسته از خانواده‌های آمریکایی که به اینترنت

             دسترسی دارند 1/40 میلیون خانوار از شبکه‌های باند پهن استفاده می‌کنند (حدود سه میلیون
           بیشتر از استفاده کنندگان شبکه‌های تلفنی dial-up). اکنون با تعداد بیشتر استفاده کنندگان از

           شبکه‌های باند پهن، این مجال برای شرکتها ایجاد شده تا با ایجاد زرق و برق‌های تکنولوژیکی،

            که سایت‌های آنها را جذاب‌تر ساخته و لذا احتمال جذب مشتری را می‌افزایند، برتری‌های رقابتی

            بیشتری را برای خود ایجاد نمایند.

            این تکنولوژیهای اشغالگر پهنای باند، که شامل انیمیشنهای فلش، نرم‌افزارهای هوشمند bot

           و مولتی مدیا می‌شوند، مانند رایج‌ترین آنها - آژاکس- با ارتباط تلفنی dial-up قابل دسترسی نبوده

          یا دست کم عملی نیستند. این تکنولوژی‌ها، تجربه خرید اینترنتی را غنی ساخته و به آن روح می‌بخشند.

           در صورت استفاده از نرم‌افزارهای هوشمند bot، خدمات فروش می‌تواند گسترش یابد، در حالیکه

           مولتی مدیا و آژاکس می‌توانند کل پروسه خرید را بصری‌تر نمایند. همچنین برخی شركت‌ها در حال 

           استفاده از نسل جدید ابزارهای نظارت شبکه‌ای هستند که امکان پیگیری رفتار شبکه‌ای

           مشتریان را در زمان حاضر (بلا درنگ) برای آنها میسر می‌سازد تا دقیقا تشخیص دهند که چگونه

             وب سایتهایشان را توسعه دهند.

             تروی براون، مدیر ارشد تجارت الکترونیک برای شرکت سازنده پوتینTimberland  می‌گوید مهمترین

             نکته در این تکنولوژی‌ها "تکرار تجربه‌هایی است که مردم در فروشگاه‌های ما دارند". شرکتهای

              پیشگام مانند Timberland، Ikea، مزایده گذاراتومبیل Manheim  و Safeway.com ؛ حجم معاملات

             خود را افزوده، نرخ تبدیل بازدید کنندگان به خریداران را افزایش داده‌اند و خدمات مشتریان را با

              استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته شبکه‌ای افزایش داده‌اند.

              شرکت شما نیز می‌تواند به نتایج مثبتی دست یابد. در ادامه مواردی که شما باید برای ترغیب

             مشتریان به مراجعه مجدد به پایگاه اینترنتیتان بدانید می‌آید.

 عملکرد فعلی شما چه معایبی دارد؟

HTML          مسبب بیشتر مشکلات کاربری در رابطه با تجارت الکترونیک است. فومی ماتسوموتو،

         موسس فروشگاه تجارت الکترونیک Allurent می‌گوید: این زبان برنامه‌ریزی برای مرتبط کردن

        صفحه‌های خاص و دریافت اطلاعات ایجاد شد و نه برای یک معامله چند مرحله‌ای مانند سفارش

        دادن اینترنتی کفش.

        با این حال این زبان، تبدیل به زبان استاندارد برای تجارت الکترونیک شد، چرا که استانداردی برای

        ارائه اطلاعات به انواع سیستمهای عامل و جستجوگرها (browserها) بود. بعلاوه در روزهای نخستین،

        اغلب مصرف کنندگان از مودم‌های تلفنی dial-up برای اتصال به شبکه استفاده می‌کردند.

        داریل گلی، قائم مقام شرکت طراحی شبکه Molecular که در Watertown بنیانگذاری شده می‌گوید:

HTML          از سادگی لازم برای بکار رفتن در ارتباطات تلفنی dial-up برخوردار بودند به طوری که صفحات

         اینترنتی به ده دقیقه زمان برای باز شدن نیاز نداشتند. از آنجا که اغلب وب سایتهای

         تجارت الکترونیک از HTML  استفاده  می‌کردند و برای سرویس دادن به کندترین کامپیوترها

          طراحی شده بودند، تمامی وب سایتها شروع به عملکرد در همان راستا نمودند.

          ماتسومو می‌گوید: اصلی‌ترین شیوه‌ای که شما خرید می‌کنید، کلیک کردن روی سرفصلها و

          کاویدن آنها تا جایی است که محصول مورد نظر خود را پیدا کرده و یا نکنید و این تجربه‌ای همگانی است.

         اما این نمی‌تواند راهی برای سر بر آوردن مارک تجاری شما از میان صدها مارک دیگر در دنیای شبکه،

        یا راهی برای دادن ایده برای مراجعه مجدد مشتریان به وب سایت شما باشد.

         در ادامه، واسطه کاربر   نامطلوب، موجب آمار 50 درصدی کنارگذاری کارت خرید شد (آمار فارستر).

          راه حل مشکلات تجارت الکترونیک، استفاده از برنامه‌های کاربردی غنی اینترنتی است.

          اینها برنامه‌های کوچکی هستند که وارد جستجوگر (browser) شده و عملکردی مانند

          برنامه‌های desktop دارند، بدین مفهوم که سریعا به فرمان کاربر پاسخ می‌دهند.

         به عنوان مثال برنامه‌های کاربردی غنی اینترنتی به کاربر این امکان را می‌دهند که بدون نیاز

        به دریافت اطلاعات از سرور برای refresh کردن صفحه، عکسها و نوشته‌های مورد نظر خود را جابجا کند.

         آنها همچنین این امکان را میسر می‌کنند که با حرکت دادن ماوس به روی یک تصویر توسط کاربر،

         اطلاعات مورد نیاز به صورت خودکار (pop-up) ظاهر شود. داریل گلی می‌گوید:

       تکنولوژی‌های غنی اینترنتی با بهره جستن از قابلیتهای موجود در جستجوگرها (browserها) -

       مانند بسته‌های قابلیتهای اضافی (plug-inها) برای انیمیشنهای فلش - عمل می‌کنند.

       گلی و ماتسومو می‌افزایند: از آنجا که این تکنولوژی‌ها تجارت الکترونیک را روان‌تر و بصری‌تر ساخته‌اند،

       می‌توانند نرخ کنارگذاری کارت خرید را کاهش داده و بر حجم معاملات بیفزایند. در سال 2003

        شرکت Yankee Candle در وب سایت خود برنامه انیمیشن فلشی را به کار گرفت که به مشتریان

      اجازه می‌داد تا خودشان شمع‌های مورد نظر خود را طراحی کنند. به گفته داریل گلی که کمپانیش

      در طراحی این برنامه شرکت کرده بود، این برنامه موجب افزایش 25 درصدی تعداد اقلام سفارش داده شده

       در هر خرید و به تناوب آن یک افزایش 1400 درصدی در نرخ تبدیل بازدیدکنندگان به خریداران شد.

       علاوه بر استفاده از برنامه‌های غنی اینترنتی برای گسترش خرید اینترنتی، شرکتها در حال استفاده

       از صدا و تصویر پویا، هوش مصنوعی به شکل آیکونهای اشخاص و نرم‌افزارهای هوشمند bot و همچنین

        تحلیل های بلادرنگ هستند.

        جفری ریپورت موسس شرکت Best Face Forward می‌گوید: چرا شرکتها بایستی واسطه‌های

        خدمات خود با مشتری‌ها را افزایش دهند حال آنکه کاملا به نفع کارخانه‌هاست که از تکنولوژی‌های

       جدید شبکه‌ای استفاده نمایند؟ وی می‌افزاید "اگر شما راهی برای تجربه این تکنولوژی‌های

       جدید به منظور استفاده برای مشتریان خود نمی‌يابید، و رقبای شما از آن برخوردارند، شما

        فرصتهای زیادی برای پیشی گرفتن دارید".

 اجازه دهید مشتریان شما تغییر ایجاد کنند

           موفقیت فروشگاه‌هایی مثل Williams-Sonoma، با نمایشهای آشپزی و کارگاه تهیه‌اش

           که هر کدام مشتری‌ها را در موقعیت فعالیت یا تجربه قرار می‌دهند، موکد حقیقتی در امر فروش است

           که در دنیای مجازی هم به اندازه دنیای حقیقی حائز اهمیت است: "هر چه معامله خود با مردم را

           مفرح‌تر، جالب‌تر و آسان‌تر کنی، آینده درخشان‌تری در انتظار توست". یک کمپانی که این مفهوم

           را درک کرده و در وب سایت خود به کار بسته است، کمپانی Timberland است.

          در اوت 2004، Stratham، تولید کننده پوتین، در وب سایت خود یک برنامه ایجاد تغییر بر روی

           محصول را قرار داد که به مشتریان اجازه می‌داد یکی از ساده‌ترین پوتین‌ها را آنگونه که مایلند تغییر دهند.

            این ایده  از سازمان زنجیرهای تأمین Timberland گرفته شد که در سال قبل توانایی تولید متنوع انبوه

           را در تجهیزات ساخت خود به دست آورده بود.

           این برنامه طراحی پوتین در HTML ایجاد شده بود و مشتریان را در پروسه‌ای برای طراحی پوتین‌هایشان

           هدایت می‌کرد که شامل منوهای کشویی می‌شد. براون می‌گوید: ما تعداد زیادی از پوتین های

           طراحی شده توسط مشتریان را به فروش رساندیم چرا که مردم به این محصول علاقه داشتند،

           ولی این تجربه ملموسی برای آنها نبود و بیشتر شبیه پر کردن یک فرم سفارش بود.

           در عوض براون می‌خواست که نرم‌افزار طراحی پوتین این احساس را به مشتریان القا کند

           که پوتین و همچنین رنگهای مختلف پارچه را در دست خود گرفته‌اند. بنابراین Timberland شرکت

Fluid           را برای این منظور به کار گرفت؛ یک شرکت طراحی صفحات شبکه برای مساعدت در زمینه

         ایجاد نرم‌افزار طراحی پوتین به صورتی پویاتر و با نحوه استفاده لذت بخش‌تر. این نرم‌افزار جدید طراحی

          پوتین نمونه یک نرم‌افزار غنی اینترنتی بر پایه انیمیشن فلش بود.

       هـم اکـنـون هـنگـامی که مشـتریـان روی دکـمه "پوتیـن دلخواه" در صفـحـه اصلی وب سایـت

Timberland.com      کلیک می‌کنند، یک برنامه طراحی پوتین را روی کامپیوترهای خود نصب می‌کنند
     (که این نزدیک 10 ثانیه به طول می‌انجامد). از آنجا که برنامه روی کامپیوتر کاربر نصب می‌شود، عملکردی

       بسیار سریعتر از برنامه‌های سنتی شبکه‌ای دارد که نیازمند ارتباط با یک سرور غیر مستقیم بودند.

      در نسخه HTML وقتی مصرف کننده روی یک رنگ پارچه خاص کلیک می‌کرد، صفحه اینترنتی سفید می‌شد

      تا صفحه مورد نظر با تصویر جدید پوتین نوسازی (refresh) بشود. هم اکنون شخص می‌تواند

     با حرکت دادن ماوس خود بر روی رنگهای پارچه مختلف، به طور همزمان تغییر تصویر پوتین را مشاهده نماید.

      همچنین مشتریان می‌توانند با کلیک کردن و همزمان حرکت دادن ماوس بر گرداگرد تصویر پوتین،

      جهت آن را تغییر دهند، چنانکه پوتین را در دستان خود نگاه داشته‌اند.

     براون می‌گوید نرم‌افزارهای طراحی موجود در وب سایت ما بسیار فراتر از آنچه است که ما پیش از این بر

    روی وب سایت داشتیم و حالا نرم‌افزار طراحی تجربه‌ای ملموس، پویا و بصری است که شما با وارد شدن

     به آن سرگرم می‌شوید و لذت می‌برید. مشتریان تا آن حد به این نرم‌افزار علاقه‌مندند که بالغ بر روزی هزار

      نفر از آنان روی دکمه "Tell a friend" در وب سایت Timberland کلیک می‌کنند تا این برنامه را به دیگران

     هم معرفی کنند.

        براون همچنین می‌گوید: برنامه طراحی، چیزی فراتر از سرگرمی و تفریح است و موج جدیدی از درآمد

       را ایجاد کرده است. درصد مشتریانی که بعد از استفاده از نرم‌افزار طراحی، پوتین خریداری می‌کنند،

       چهار برابر نرخ خرید بعد از ارائه نوع اول نرم‌افزار طراحی (HTML) است. او می‌افزاید: چنین پیشرفتی،

        تنها حاصل تجربه ملموس مشتری و پویایی این تجربه است.

                           فروشگاه را در نظر مشتری بیاورید

         افزارهای دیگری که خرید در دنیای مجازی را برای مشتری جذاب‌تر می‌سازند،

         صدا و تصویر هستند. تکنولوژی‌های مولتی مدیا این امکان را برای مشتری میسر می‌سازند

         که آگهی تبلیغاتی محصول را قبل از خرید مشاهده کنند؛ کاملا مشابه اتفاقی که در یک فروشگاه

         در دنیای واقعی رخ می‌دهد.

         شرکت مزایده گذار Manheim از سیستم صدا و تصویر بلادرنگ برای  پخش مستقیم مزایده‌های

         اتومبیل خود استفاده می‌نماید. به این صورت که تصویر، خودرو موضوع مزایده و تمامی شرکت

          کنندگان در مزایده را که با بالا بردن دست خود مبالغ خود را اعلام می‌کنند نشان می‌دهد؛ و صدا،

         این امکان را برای شرکت کننده راه دور مزایده فراهم می‌کند که صدای مزایده گذار را که درخواست

         مبلغ بالاتر می‌کند بشنود و عملا خود را در صحنه مزایده حس نماید.

        جو لوپینو، نایب رئیس و رئیس هیئت مدیره شرکت Manheim  می‌گوید: پخش مستقیم،

        شرکت را قادر ساخته تا شاهد حضور گسترده‌تری از حضار مزایده باشد و همچنین شرکت کردن

        در مزایده را برای خریداران آسان‌تر می‌کند، چرا که نیازی به حاضر شدن در محل مزایده ندارند

       و خریداران می‌توانند به صورت بلادرنگ و بر روی شبکه اینترنت در مزایده شرکت کنند.

      لوپینو می‌افزاید: پخش مستقیم این قابلیت را برای شرکت کنندگان فراهم می‌کند که حالا در دنیای

     مجازی بتوانند در هفته، دفعات بیشتری در مزایده‌ها شرکت کنند و همچنین آنها را قادر می‌سازد که طی

     یک روز، در حراجهای ایالات مختلف شرکت کنند.

     هر چه تعداد خریدارانی که در مزایده‌های Manheim شرکت می‌کنند بیشتر باشد، شرکت فروش بیشتری

    خواهد داشت. از زمانی که Manheim پخش مستقیم مزایده‌ها را در سال 2002 آغاز کرد، تقریبا 3200

    مشتری جدید وارد کار شده‌اند. لوپینو اضافه می‌کند که شرکت شاهد این موضوع است که

     خریداران در مزایده‌هایی شرکت می‌کنند که پیش از این در آنها شرکت نمی‌کردند.

     وقتی شرکت Manheim پخش مستقیم را آغاز کرد، بر این باور بود که محیط مزایده را باید به طوری شبیه

     سازی کند که معامله کنندگان به این باور برسند که تماشا کردن مزایده از راه دور به همان میزان حضور

      در محل مزایده مفید خواهد بود. لوپینو می‌گوید: بنابراین شرکت تصمیم گرفت که تجربه‌ای را ایجاد نکند

      که نیازمند "کوچکترین مخرج مشترک" باشد. گوردون وارن، نایب رئیس و مدیر کل سیستم عامل

     معامله  Manheim (با نام Tracker، که در پخش مستقیم مورد استفاده قرار می‌گرفت)، می‌گوید:

     ما نمی‌خواستیم بر اساس dial-up این سیستم را ایجاد کنیم چرا که ما را از ایجاد قابلیتهایی که پخش

       مستقیم را جذاب‌تر می‌ساخت باز می‌داشت. ما به مشتریان می‌گفتیم که بایستی ازارتباط اینترنتی

       سرعت بالا بهره بجویند و در غیر اینصورت تجربه‌ای نامطلوب خواهند داشت.

      برای تولید تصویر شبیه سازی زنده، Manheim از یک مبدل (codec) استفاده می‌کرد. نرم‌افزاری که

      سیگنالهای آنالوگ تصویر را به فرمت دیجیتالی آنها، یعنی فرمت MPEG تبدیل می‌کرد. لوپینو در

      این باره می‌گوید: مبدل‌ها اسلایدهای تصویر را به صورت متوالی و با سرعت زیاد مستقیما به کامپیوتر

    کاربر انتقال می‌دهند، چنانکه به نوعی مانند انیمیشن، متحرک به نظر می‌رسند. شرکت Manheim

    تصمیم بر آن گرفت که از مبدل‌ها به جای پخش زنده ویدیویی استفاده کند، چرا که در محیط یک مزایده که

   هر ثانیه حائز اهمیت است، پخش ویدیویی با توجه به کثرت افرادی که متقاضی دیدن تصویر هستند

  معمولا قطع و وصل می‌شود و در صورت قطع ویدیویی ناشی از ترافیک در وب سایت Manheim.com،

   کاربری که با کامپیوتر در مزایده شرکت کرده بود، ممکن بود فرصتی را برای پیشنهاد قیمت از دست بدهد.

    از مزایای دیگری که مبدل‌ها نسبت به پخش ویدیویی دارا هستند، این است که احتیاجی به download

    شدن در کامپیوتر کاربر ندارند و مستقیما از طریق جستجوگر (browser) به کاربر ارائه می‌شوند و همچنین

   هزینه کمتری نیز نسبت به پخش ویدیویی دارند، چرا که شرکت قادر خواهد بود که پخش بیشتری

   را از طریق باندهای کوچکتر انجام دهد.

                                            دسته بندی: گوناگون